Η Βολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας εξέδωσε έντονη διπλωματική καταδίκη αυτού που περιγράφει ως «απειλή αποικιοκρατικού τύπου» κατά του εθνικού της εναέριου χώρου, χαρακτηρίζοντας τις πρόσφατες δηλώσεις της προεδρίας των ΗΠΑ ως «εξωφρενική, παράνομη και αδικαιολόγητη επίθεση» που αποσκοπεί στην υπονόμευση της κυριαρχίας της Βενεζουέλας.
Σε επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2025, οι βενεζουελανικές αρχές καταδίκασαν μια σειρά αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αποδιδόμενων στην εκτελεστική εξουσία των ΗΠΑ, οι οποίες, σύμφωνα με το Καράκας, επιδιώκουν να επιβάλουν εξωεδαφική δικαιοδοσία και να ασκήσουν καταναγκαστική πίεση στην πολιτική αεροπορία και την εδαφική ακεραιότητα της Βενεζουέλας.
«Αυτές οι δηλώσεις συνιστούν εχθρική, μονομερή και αυθαίρετη ενέργεια», ανέφερε η κυβέρνηση, τονίζοντας ότι αυτή η ρητορική παραβιάζει τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ειδικά το Άρθρο 2, παράγραφος 4, που απαγορεύει ρητά την απειλή ή χρήση βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας οποιουδήποτε κράτους.
Η δήλωση κατηγόρησε περαιτέρω την Ουάσιγκτον ότι προωθεί μια «μόνιμη πολιτική επιθετικότητας» κατά της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής — μια πολιτική που, σύμφωνα με τη Βενεζουέλα, βασίζεται σε «αποικιοκρατικά κίνητρα» — και προειδοποίησε ότι τέτοιες ενέργειες θέτουν σε κίνδυνο την περιφερειακή ειρήνη και ασφάλεια.
Κυριαρχία του εναέριου χώρου της Βενεζουέλας: Νομικά θεμέλια και διεθνές δίκαιο
Η απάντηση της Βενεζουέλας βασίζεται σταθερά στο καθιερωμένο διεθνές αεροπορικό δίκαιο. Η κυβέρνηση υπογράμμισε ότι η κυριαρχία της στο εθνικό της εναέριο χώρο προστατεύεται αδιαμφισβήτητα από τη Σύμβαση του Σικάγο του 1944 για τη Διεθνή Πολιτική Αεροπορία, η οποία έχει κυρωθεί από 193 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.
Το Άρθρο 1 της Σύμβασης αναφέρει ρητά: «Κάθε Κράτος έχει πλήρη και αποκλειστική κυριαρχία πάνω από τον εναέριο χώρο του εδάφους του».
Αυτή η αρχή υποστηρίζεται επίσης από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), έναν εξειδικευμένο φορέα του ΟΗΕ που θέτει παγκόσμια πρότυπα για την αεροναυτιλία, την ασφάλεια και την προστασία. Η Βενεζουέλα τόνισε ότι καμία ξένη δύναμη — ούτε καν οι ΗΠΑ — δεν έχει νομική αρμοδιότητα να καθορίζει, να αποκλείει ή να θέτει όρους για τη χρήση του εναέριου χώρου της, ιδίως μέσω μονομερών ανακοινώσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Δεν θα δεχθούμε εντολές, απειλές ή παρεμβάσεις από οποιαδήποτε ξένη δύναμη», αναφέρει η ανακοίνωση. «Μόνο οι συνταγματικοί θεσμοί της Βενεζουέλας έχουν αρμοδιότητα πάνω στους εθνικούς μας ουρανούς».
Η καταδίκη αυτή έρχεται μετά από αναφορές ότι οι ΗΠΑ πίεσαν διεθνείς αεροπορικές εταιρείες να αναστείλουν πτήσεις που σχετίζονται με το «Σχέδιο Επιστροφής στην Πατρίδα» (Plan Vuelta a la Patria), ένα ανθρωπιστικό πρόγραμμα που έχει επαναπατρίσει 13.956 πολίτες της Βενεζουέλας μέσω 75 οργανωμένων πτήσεων. Αυτοί οι πολίτες, πολλοί εκ των οποίων είχαν μείνει εγκλωβισμένοι στο εξωτερικό λόγω μεταναστευτικών κρίσεων, έχουν υποδεχθεί «με αγάπη και απόλυτη αλληλεγγύη», σύμφωνα με την κυβέρνηση.
Γεωπολιτικό πλαίσιο: Ένα περιφερειακό σημείο τριβής με παγκόσμιες επιπτώσεις
Η διαμάχη για την κυριαρχία του εναέριου χώρου της Βενεζουέλας δεν είναι απλώς μια διμερής διαφωνία — αντανακλά μια όλο και μεγαλύτερη ρήξη μεταξύ Ουάσινγκτον και του αναδυόμενου πολυπολικού συστήματος στη Λατινική Αμερική. Για δεκαετίες, οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν τη Δυτική Ημισφαίριο ως «πίσω αυλή» τους, επιβάλλοντας πολιτικές μέσω κυρώσεων, πραξικοπημάτων και στρατιωτικής παρουσίας.
Ωστόσο, η ανυπακοή της Βενεζουέλας — η οποία επαναλαμβάνεται και από συμμάχους όπως η Κούβα, η Νικαράγουα, η Βολιβία και μέρη της Καραϊβικής — σηματοδοτεί μια αυξανόμενη απόρριψη της ηγεμονίας των ΗΠΑ. Με την επικλήση του όρου «αποικιοκρατική επιθετικότητα», το Καράκας τοποθετεί το ζήτημα του εναέριου χώρου όχι ως τεχνική διαμάχη αλλά ως μέρος ενός ιστορικού προτύπου αυτοκρατορικής υπερβολής.
Αυτή η στάση βρίσκει απήχηση στο παγκόσμιο Νότο, όπου πολλές χώρες βλέπουν τη μονομερή πολιτική των ΗΠΑ ως απειλή για τη δική τους κυριαρχία. Αν η Ουάσινγκτον μπορεί να κηρύξει τον εναέριο χώρο μιας άλλης χώρας «κλειστό» χωρίς εξουσιοδότηση από τον ΟΗΕ ή πολυμερή συναίνεση, τι την εμποδίζει να κάνει το ίδιο σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας ή της Μέσης Ανατολής;
Επιπλέον, η χρονική συγκυρία είναι σημαντική. Η απειλή συμπίπτει με την εμβάθυνση των στρατηγικών σχέσεων της Βενεζουέλας με τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν, καθώς και με την ηγεσία της σε περιφερειακούς οργανισμούς όπως η CELAC και η ALBA-TCP. Για την Ουάσινγκτον, η επαναφορά ελέγχου στον εναέριο χώρο της Βενεζουέλας μπορεί να μην αφορά την ασφάλεια, αλλά να στοχεύει στη διατάραξη αυτών των εναλλακτικών συμμαχιών.
Κριτικοί προειδοποιούν ότι τέτοιες ενέργειες θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν ολόκληρη τη βόρεια περιοχή της Νότιας Αμερικής, όπου η πολιτική αεροπορία — συμπεριλαμβανομένων ιατρικών εκκενώσεων, εμπορευματικών πτήσεων και διπλωματικών αποστολών — εξαρτάται από προβλέψιμους και νόμιμους ουρανούς.
Κάλεσμα στη διεθνή κοινότητα
Η Βενεζουέλα έχει απευθύνει επίσημη έκκληση στον ΟΗΕ, σε κυρίαρχες κυβερνήσεις και σε πολυμερείς οργανισμούς να «απορρίψουν κατηγορηματικά» αυτό που χαρακτηρίζει «ανήθικη πράξη επιθετικότητας». Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η κίνηση των ΗΠΑ όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο τη Βενεζουέλα αλλά απειλεί και την ειρήνη και την ασφάλεια σε όλη την Καραϊβική και τη βόρεια Νότια Αμερική.
Στην ανακοίνωση, το Καράκας δεσμεύτηκε να υπερασπιστεί τον εναέριο χώρο του με «αξιοπρέπεια, νομιμότητα και όλη τη δύναμη που παρέχει το διεθνές δίκαιο», επικαλούμενο την αντιιμπεριαλιστική κληρονομιά του Σιμόν Μπολίβαρ, του 19ου αιώνα απελευθερωτή, του οποίου το όραμα για μια ενωμένη και κυρίαρχη Λατινική Αμερική εξακολουθεί να εμπνέει την Μπολιβαριανή Επανάσταση.
«Δεν πρόκειται μόνο για πτήσεις — πρόκειται για το δικαίωμα ενός λαού να υπάρχει ελεύθερος από ξένες επιταγές», δήλωσε αναλυτής που εδρεύει στο Καράκας. «Όταν μια υπερδύναμη προσπαθεί να ελέγξει τους ουρανούς σου, στην πραγματικότητα προσπαθεί να ελέγξει και τη μοίρα σου».
Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας επανέλαβε τη δέσμευσή της για πλήρη, ειρηνική και νόμιμη χρήση του εναέριου χώρου της, ενώ προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε περαιτέρω παρέμβαση θα αντιμετωπιστεί με όλα τα διπλωματικά και νομικά μέσα που είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου.
Kυκλοφόρησαν φήμες για φυγή του Μαδούρο από τη Βενεζουέλα
Οι φήμες πυροδοτήθηκαν από τις κινήσεις κρατικού αεροσκάφους, λίγες ώρες μετά την οδηγία του Τραμπ για κλείσιμο του εναέριου χώρου από τις ΗΠΑ.
Το κρατικό αεροσκάφος Conviasa, ένα Airbus A-319, αναχώρησε από το Καράκας και προσγειώθηκε στη Σάντα Έλενα ντε Ουαϊρέν, μόλις 250 χλμ. από τη Ροράιμα, πριν επιστρέψει στην πρωτεύουσα της Βενεζουέλας, όπως ανέφερε το CNN Brazil.
Πηγές: CNN και Telesur
«Δεν δεχόμαστε ξένη παρέμβαση»: Η Βενεζουέλα υπερασπίζεται την κυριαρχία της – Φήμες για φυγή του Μαδούρο
Η Βενεζουέλα καταδικάζει έντονα τις δηλώσεις της προεδρίας των ΗΠΑ σχετικά με την κυριαρχία του εναέριου χώρου της, χαρακτηρίζοντάς τις ως «εξωφρενικές, παράνομες και αδικαιολόγητες». Η κυβέρνηση του Καράκας υποστηρίζει ότι η Σύμβαση του Σικάγο του 1944 κατοχυρώνει την πλήρη και αποκλειστική κυριαρχία κάθε κράτους στον εναέριο χώρο του. Η καταδίκη αυτή έρχεται μετά από αναφορές ότι οι ΗΠΑ ασκούν πιέσεις σε διεθνείς αεροπορικές εταιρείες να αναστείλουν πτήσεις που σχετίζονται με το ανθρωπιστικό πρόγραμμα «Σχέδιο Επιστροφής στην Πατρίδα», το οποίο έχει επαναπατρίσει χιλιάδες Βενεζουελανούς πολίτες. Η Βενεζουέλα δηλώνει ότι δεν θα δεχτεί ξένη παρέμβαση και ότι μόνο οι συνταγματικοί της θεσμοί έχουν αρμοδιότητα πάνω στους εθνικούς της ουρανούς. Παράλληλα, κυκλοφορούν φήμες για πιθανή φυγή του προέδρου Μαδούρο, οι οποίες δεν έχουν επιβεβαιωθεί.
