Γιατί καθηλώνονται χιλιάδες Airbus: Τι συμβαίνει με την ηλιακή ακτινοβολία – «Τρέχουν» οι αεροπορικές για αναβάθμιση λογισμικού

Ακυρώσεις εκατοντάδων πτήσεων και ευρείας κλίμακας ανατροπές στα δρομολόγια, προκαλούνται από την έντονη πίεση, στην οποία βρίσκονται οι διεθνείς αερομεταφορές μετά την αιφνίδια καθήλωση χιλιάδων αεροσκαφών Airbus A320.
Η σοβαρή δυσλειτουργία λογισμικού, που σχετίζεται με κρίσιμο υπολογιστή ελέγχου πτήσης, ήρθε στη χειρότερη χρονική στιγμή, εν μέσω της περιόδου αιχμής για τις γιορτές σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία, σημειώνει το Bloomberg
Αναβάθμιση-εξπρές για έως και 6.500 αεροσκάφη Airbus A320
Η Airbus επιβεβαίωσε ότι περισσότερα από 6.500 αεροσκάφη της οικογένειας A320 – το πιο εμπορικά επιτυχημένο μοντέλο της – ενδέχεται να απαιτούν άμεση αναβάθμιση λογισμικού καθώς η έντονη ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει αλλοίωση δεδομένων που είναι κρίσιμα για τη λειτουργία των συστημάτων ελέγχου πτήσης.
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA) εξέδωσε επείγουσα οδηγία (Airworthiness Directive), που επιβάλλει η αναβάθμιση να γίνει πριν από την επόμενη προγραμματισμένη πτήση κάθε επηρεασμένου αεροσκάφους.
Η οδηγία αυτή χαρακτηρίζεται ως «σπάνιας αυστηρότητας» για αερομεταφορές τέτοιου μεγέθους και υποδηλώνει ότι οι ρυθμιστικές Αρχές θεώρησαν το ζήτημα ως άμεσα συνδεόμενο με την επιχειρησιακή ασφάλεια.
Πώς η ηλιακή ακτινοβολία «τυφλώνει» το Σύστημα ELAC
Η ειδοποίηση εκδόθηκε κατόπιν περιστατικού στις 30 Οκτωβρίου, σε πτήση της JetBlue από Κανκούν προς Νιούαρκ, όπου καταγράφηκε αφινίδια βύθιση του αεροσκάφους Airbus A320 χωρίς χειρισμό από το πλήρωμα.
Η έρευνα αποκάλυψε ότι ο υπολογιστής ELAC 2—ένας από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές ελέγχου πτήσης του συστήματος fly-by-wire— εμφάνισε βλάβη. Οι ELAC διαχειρίζονται το πηδάλιο ανόδου-καθόδου και τις επιφάνειες ελέγχου που κρατούν το αεροσκάφος εντός των ασφαλών ορίων πτήσης.
Σύμφωνα με την EASA, το πρόβλημα πιθανόν προκλήθηκε από έντονη ηλιακή ακτινοβολία, η οποία φαίνεται να επηρέασε δεδομένα κρίσιμα για τον υπολογιστή. Σε ακραίο σενάριο, η βλάβη θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη κίνηση του πηδαλίου, με πιθανή δομική υπερφόρτωση του αεροσκάφους.
Αλυσιδωτές αντιδράσεις: Μαζικές ακυρώσεις σε τέσσερις ηπείρους
Οι αεροπορικές εταιρείες διεθνώς ενεργοποιήσαν σε χρόνο μηδέν επιχειρησιακά σχέδια ανάγκης:
Λατινική Αμερική
Η Avianca ανακοίνωσε ότι το 70% του στόλου της επηρεάζεται.
Προχώρησε σε αναστολή των πωλήσεων εισιτηρίων έως τις 8 Δεκεμβρίου, κάτι εξαιρετικά σπάνιο για μεγάλη διεθνή εταιρεία.
Ασία
Η ιαπωνική ANA ακύρωσε 95 πτήσεις σε μία ημέρα, επηρεάζοντας 13.200 επιβάτες.
Σε Κίνα και Ασία-Ειρηνικό, παρατηρήθηκαν εκατοντάδες καθυστερήσεις, με τη China Southern και την EasyJet να καταγράφουν εκατοντάδες διαταραχές δρομολογίων.
Ωκεανία
Σε Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, Jetstar και Air New Zealand καθηλώνουν μέρος του στόλου Airbus Α320, προκαλώντας σοβαρή αναστάτωση σε αεροδρόμια που είχαν ήδη υψηλή ζήτηση λόγω Σαββατοκύριακου.
Ευρώπη
Η βρετανική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας προειδοποίησε ότι ορισμένες εταιρείες θα πρέπει είτε να ολοκληρώσουν την αναβάθμιση εντός ημερών, είτε να καθηλώσουν αεροσκάφη.
Η British Airways, με σχεδόν 150 αεροσκάφη Airbus A320, ανακοίνωσε ότι δεν αναμένει επιπτώσεις στους επιβάτες.
ΗΠΑ: πρόσθετη πίεση σε περίοδο μαζικών μετακινήσεων επιβατών
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι μετακινήσεις επιβατών για την Ημέρα των Ευχαριστιών έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά, περίπου 1.600 αεροσκάφη της οικογένειας Airbus A320 χρειάζονται αναβάθμιση.
Η American Airlines ανέφερε ότι από τα 209 αεροσκάφη που επηρεάζονται, λιγότερα από 150 απαιτούσαν αναβάθμιση μέχρι το βράδυ της Παρασκευής — μια ένδειξη προσπάθειας για ελαχιστοποίηση της αναστάτωσης σε ήδη κατάμεστα αεροδρόμια.
Το πρόβλημα ήρθε να προστεθεί σε:
- Δυσμενείς καιρικές συνθήκες,
- καθυστερήσεις λόγω ελέγχων εναέριας κυκλοφορίας,
- και επιχειρησιακή πίεση από την πρόσφατη κυβερνητική μερική παύση λειτουργιών.
Περίπου 1.000 παλαιότερα A320 χρειάζονται αναβάθμιση
Αν και η πλειονότητα των αεροσκαφών μπορεί να λάβει την αναβάθμιση «over the cockpit» σε λίγα λεπτά ή ώρες, περίπου χίλια παλαιότερα αεροπλάνα του στόλου απαιτούν:
- πραγματική αντικατάσταση υλικού,
- μεγαλύτερη διάρκεια εργασιών,
- και αναγκαστική καθήλωση στο έδαφος.
Αυτό σημαίνει ότι η ανάκληση ενδέχεται να συνεχίσει να επηρεάζει δρομολόγια για ημέρες ή εβδομάδες.
Η σρατηγική σημασία της οικογένειας A320 της Airbus
Το Airbus A320 αποτελεί εδώ και δεκαετίες τον βασικό κορμό των διεθνών αεροπορικών στόλων.
Μερικά κρίσιμα στοιχεία:
Πρώτη πτήση: τέλη δεκαετίας 1980
Πρωτοπορία στο fly-by-wire, με ηλεκτρονικό αντί υδραυλικού ελέγχου πτήσης
Πάνω από 11.000 τέτοια αεροσκάφη σε χρήση παγκοσμίως
Εκδόσεις: A319, A320, A321 – καθώς και οι νεότερες A320neo με οικονομικότερους κινητήρες
Ανταγωνιστής: Boeing 737
Η επιτυχία του μοντέλου είχε καταστήσει την Airbus παγκόσμιο ηγέτη, ξεπερνώντας τη Boeing σε πωλήσεις και παραδόσεις την τελευταία δεκαετία.
Η υπόθεση υπενθυμίζει το αυξημένο βάρος που φέρει πλέον το λογισμικό στη σύγχρονη αεροπορική βιομηχανία.
Το προηγούμενο μεγάλο πλήγμα αξιοπιστίας ήρθε από την Boeing, με το σύστημα MCAS του 737 Max που συνέβαλε σε δύο δυστυχήματα.
Οι ειδικοί σημειώνουν ότι, όσο εξελιγμένα κι αν είναι τα συστήματα, η ηλεκτρονική εξάρτηση αυξάνει την ανάγκη για:
- απόλυτη αξιοπιστία λογισμικού,
- ταχεία αναγνώριση αστοχιών,
- και διαρκή αναβάθμιση σε ένα περιβάλλον όπου φαινόμενα όπως η ηλιακή ακτινοβολία ενδέχεται να αποκτούν μεγαλύτερο ρόλο.
Τι έπεται;
Οι αναλυτές της αεροπορικής βιομηχανίας προβλέπουν ότι
- οι πρώτες επιχειρησιακές επιπτώσεις θα διαρκέσουν τουλάχιστον λίγες ημέρες,
- οι επιβάτες ενδέχεται να βιώσουν αυξημένες καθυστερήσεις και αλλαγές πτήσεων,
- ενώ οι εταιρείες με στόλο αποκλειστικά Airbus (Wizz Air, Jetstar κ.ά.) μπορεί να εμφανίσουν μεγαλύτερη πίεση στο πρόγραμμα δρομολογίων.
Η Airbus και οι ρυθμιστικές αρχές διαβεβαιώνουν ότι το ζήτημα εντοπίστηκε εγκαίρως και ότι η αναβάθμιση επαρκεί για την αποκατάσταση της ασφαλούς λειτουργίας.
Ωστόσο, η καθήλωση χιλιάδων αεροσκαφών ανά την υφήλιο υπενθυμίζει πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία μεταξύ τεχνολογικής και επιχειρησιακής πολυπλοκότητας στη σύγχρονη αεροπλοΐα.