Γιατί η Μόσχα υπονομεύει την επίσκεψη του Πάπα στο Φανάρι – Το διπλωματικό παρασκήνιο

Η επίσκεψη του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ στην Τουρκία, που ξεκινά σήμερα και αποτελεί το πρώτο διεθνές ταξίδι της παποσύνης του, πραγματοποιείται σε μια περίοδο ιδιαίτερης πίεσης για τον Χριστιανισμό στη δοκιμαζόμενη Μέση Ανατολή.
Την ίδια στιγμή, η απόφαση των ηγετών των Πατριαρχείων Αντιοχείας και Ιεροσολύμων —που διατηρούν στενούς δεσμούς με τη ρωσική εκκλησία— να μην συμμετάσχουν στην ιστορική συνάντηση που διοργανώνει το Οικουμενικό Πατριαρχείο στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 1.700 χρόνια από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, φέρνει στο προσκήνιο ένα έντονο διπλωματικό και εκκλησιαστικό παρασκήνιο με αφορμή την παρουσία του Ποντίφικα στο Φανάρι.
Σύμφωνα με εκκλησιαστικούς κύκλους στην Αθήνα η απόφαση των δύο Πατριαρχών να μην παραστούν στην υψηλού συμβολισμού συνάντηση των ταγών του Χριστιανισμού, δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο και υπονομεύει την κοινή προσπάθεια του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Βατικανού να φέρουν στο προσκήνιο την ανάγκη προστασίας των Χριστιανικών πληθυσμών στη Μέση Ανατολή και την ειρηνική συνύπαρξη των θρησκευτικών μειονοτήτων μέσα στο πλαίσιο του Ισλάμ.
Απουσία Πατριαρχείων Ιεροσολύμων και Αντιόχειας -Υπονομεύει το μήνυμα ειρήνης του Ποντίφικα
Όπως έγινε γνωστό το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει καλέσει και τους τρεις επικεφαλής των Πατριαρχείων, Αλεξάνδρειας, Αντιόχειας, Ιεροσόλυμων που μαζί με την Κωνσταντινούπολη αποτελούν τα Πρεσβυγενή Πατριαρχεία της Ορθοδοξίας σε μια προσπάθεια να σταλεί, σε συνδυασμό με την παρουσία του Ποντίφικα, ένα μήνυμα ενότητας και Ειρήνης στην δοκιμαζόμενη περιοχή. Η επιλογή όμως των δύο Πατριαρχείων σε αντίθεση με τον Πατριάρχη Αλεξάνδρειας Θεόδωρο που θα παραστεί, να αρκεστούν στην αποστολή αντιπροσωπειών υπονομεύει την ίδια τους την υπαρξιακή διάσταση, καθώς όπως σχολιάζει πηγή με καλή γνώση των εκκλησιαστικών πραγμάτων, οι χριστιανικοί πληθυσμοί που κινδυνεύουν βρίσκονται κυρίως εντός των δικών τους ποιμαντοριών. Σε αυτό το πλαίσιο, η ίδια πηγή μιλώντας στο iefimeirda αναρωτήθηκε πως είναι δυνατόν τα δύο Πατριαρχεία να επιδιώκουν να απομειώσουν τη δυναμική του μηνύματος που θέλει να στείλει ο Ποντίφικας , τη στιγμή που δοκιμάζονται οι χριστιανικοί πληθυσμοί στη Συρία αλλά και στη Γάζα όπου έχουν καταστραφεί χριστιανικοί ναοί. Με την ίδια πηγή να δηλώνει σκωπτικά πως η πρόσφατη παρασημοφόρηση του Θεοφίλου Γ΄ των Ιεροσολύμων από την Ρωσική Δημοκρατία , σε συνδυασμό με την απουσία του από τους εορτασμούς δεν δίνει και το καλύτερο μήνυμα.
Η αντίδραση του Πατριαρχείου Μόσχας στην ουκρανική Αυτοκεφαλία
Επιπλέον, η κίνηση των δύο Παλαιφάτων Πατριαρχείων που, όπως χαρακτηρίζουν οι ίδιοι κύκλοι, έχει ως στόχο να θίξει την ενότητα του χριστιανικού κόσμου και να αμφισβητήσει εμμέσως πλην σαφώς την οικουμενικότητα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως δεν θα πρέπει να αποσυνδεθεί από τον εκκλησιαστικό πόλεμο μεταξύ του Φαναρίου και της Μόσχας, που ξεκίνησε ως γνωστόν μετά την επίδοση του Τόμου της Αυτοκεφαλίας στην Ουκρανική εκκλησία. H διαχρονική εμπλοκή του Πατριαρχείου Μόσχας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, που θεωρείται ένας ισχυρός βραχίονας της ρωσικής διπλωματίας δίνει μια άλλη διάσταση στην άρνηση των Πατριαρχείων να παραστούν. Οι σχέσεις του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και του Πατριαρχείου Αντιόχειας με τη Μόσχα είναι ιδιαίτερα στενές, με τη ρωσική διπλωματία να επενδύει σημαντικά στην επιρροή της μέσω των θρησκευτικών θεσμών της Μέσης Ανατολής. Σε αυτό το πλαίσιο η Μόσχα προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή της και να προκαλέσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως αντίποινα στην επίδοση του Τόμου της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας.
Η «Τρίτη Ρώμη» και η επίδρασή της στον ορθόδοξο κόσμο
Όλο αυτό το διάστημα η Μόσχα συστηματικά επιχειρεί να αμφισβητήσει de facto την πρωτοκαθεδρία του Οικουμενικού Θρόνου και την δυνατότητα του Πατριάρχη να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων στον ορθόδοξο Κόσμο. Συνεπώς, σε αυτό το πλαίσιο το Πατριαρχείο της Μόσχας που διεκδικεί για τον εαυτό του τα πρωτεία , αυτοχαρακτηριζόμενο ως Τρίτη Ρώμη μετά το Βατικανό και την Κωνσταντινούπολη, δεν θα έχανε την ευκαιρία να δημιουργήσει προβλήματα στον Βαρθολομαίο, τη στιγμή μάλιστα που η επικείμενη επίσκεψη του Πάπα σφραγίζει σε διπλωματικό επίπεδο την οικουμενική διάσταση του Φανουρίου. Συντασσόμενη, εμμέσως πλην σαφώς δηλαδή, με την τουρκική θέση που αρνείται να αναγνωρίσει την οικουμενικότητα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, επιβεβαιώνοντας σταθερά τη θέση της ότι το Πατριαρχείο δεν έχει αυτό το καθεστώς. Η τουρκική κυβέρνηση θεωρεί ότι η Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης είναι μια τοπική μητροπολιτική εκκλησία και όχι ένα πνευματικό κέντρο για την Ορθοδοξία, παρά το γεγονός ότι οι υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες αναγνωρίζουν τον οικουμενικό του ρόλο.
Η ιστορική επίσκεψη του Πάπα στην Τουρκία: Από την Άγκυρα στην Κωνσταντινούπολη
Ο Πάπας Λέων ΙΔ’ αναμένεται να φτάσει στην Τουρκία την Πέμπτη το απόγευμα. Η επίσκεψη θα ξεκινήσει από την Άγκυρα, όπου ο Πάπας θα επισκεφτεί το μαυσωλείο του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και θα συναντηθεί μετον Ερντογάν.Από εκεί, ο Πάπας θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη για μια ιδιαίτερης σημασίας συνάντηση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο του Φαναρίου, την παραδοσιακή πνευματική έδρα της Ορθοδοξίας.
Η κορύφωση της επίσκεψης θα λάβει χώρα στη Νίκαια (İznik), όπου ο Πάπας θα συμμετάσχει στους εορτασμούς για την 1.700ή επέτειο της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου. Η Σύνοδος αυτή, που πραγματοποιήθηκε το 325 μ.Χ., καθόρισε το Ορθόδοξο Σύμβολο της Πίστεως και έθεσε τις βάσεις της δογματικής ενότητας του Χριστιανισμού ,του χριστιανικού «Πιστεύω» . Το γεγονός ότι η παπική επίσκεψη συνδέεται με έναν τόσο θεμελιώδη σταθμό της εκκλησιαστικής ιστορίας αποκτά βαρύνουσα σημασία σε μια εποχή που οι διάλογοι μεταξύ Καθολικών και Ορθοδόξων βρίσκονται σε νέα φάση αναζωογόνησης.
Ο προκάτοχος του Λέοντα ΙΔ΄, Πάπας Φραγκίσκος, είχε σχεδιάσει να παραστεί στους εορτασμούς, αλλά τελικά δεν κατόρθωσε λόγω επιβαρυμένης υγείας. Η παρουσία του νέου Ποντίφικα, λοιπόν, θεωρείται μια ουσιαστική συνέχιση της δέσμευσης του Βατικανού για ενίσχυση των σχέσεων με την Ανατολική Εκκλησία.