Αυτή η bull market μπορεί να καταλήξει σε «μακελειό»

Οι επικριτές της, όπως ο πρόεδρος Τραμπ, κατηγορούν την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ότι διατηρεί τα επιτόκια σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα. Άλλοι υποστηρίζουν ότι η Fed έχει δίκιο και ότι ο πληθωρισμός είναι απειλή. Για διαφορετικούς λόγους και οι δύο απόψεις ευσταθούν και κάθε μια έχει τον αντίκτυπό της στην αγορά.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα “New York Times”, το νεότερο μέλος του ΔΣ της Fed, Στίβεν Μίραν, σημείωσε ότι η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να μειώσει τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης στη συνεδρίαση του επόμενου μήνα. Δεν συμμερίζεται τις ανησυχίες για τον πληθωρισμό και προειδοποιεί ότι η ύφεση —και όχι η αύξηση των τιμών— είναι η άμεση απειλή. Στο μεταξύ, ο επικεφαλής της Fed, Τζερόμ Πάουελ, δεν επιβεβαίωσε ότι είναι σίγουρη μια επικείμενη μείωση των επιτοκίων – έστω και μικρή. Η αβεβαιότητα για την κατάσταση της οικονομίας είναι τεράστια, σημείωσε.
Ο πρόεδρος Τραμπ και ο Μίραν έχουν δίκιο ότι το κόστος δανεισμού είναι υπερβολικά υψηλό. Τα επιτόκιά μας είναι υψηλότερα από αυτά της Ιαπωνίας και της ΕΕ και περίπου ίδια με αυτά της Βρετανίας. Παράλογο, δεδομένου ότι τα θεμελιώδη μεγέθη μας είναι πολύ καλύτερα από των εν λόγω οικονομιών.
Το τεχνητά υψηλό κόστος δανεισμού περιορίζει τη χορήγηση δανείων σε μικρές επιχειρήσεις, επηρεάζοντας αρνητικά τη διαθεσιμότητα τόσο του κεφαλαίου επέκτασης όσο και του κεφαλαίου κίνησης. Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι οι Ισπανόφωνοι είναι με διαφορά η εθνοτική ομάδα που ιδρύει τις περισσότερες επιχειρήσεις στις ΗΠΑ. Κι όμως, αντιμετωπίζουν εμπόδια στη λήψη τραπεζικών δανείων. Απ’ την άλλη και οι υπέρμαχοι των “σφιχτών” μέτρων της Fed έχουν δίκιο: η φλόγα του πληθωρισμού δεν έχει σβήσει. Και θα επιδεινωθεί αν δεν ληφθούν διορθωτικά μέτρα.
Δεν αναφερόμαστε στην αύξηση των τιμών που προκαλείται από δασμούς, κανονισμούς ή τις σοβαρές διαταραχές στην παραγωγή λόγω περιοριστικών μέτρων για την πανδημία. Η Fed δεν μπορεί να ελέγξει αυτά τα φαινόμενα. Αυτό που μπορεί να ελέγξει είναι ο νομισματικός πληθωρισμός. Δηλαδή, η απώλεια αξίας του δολαρίου, συνήθως —αλλά όχι πάντα— λόγω της υπερβολικής δημιουργίας χαρτονομισμάτων.
Παραδοσιακά, ο χρυσός είναι ο καλύτερος δείκτης των νομισματικών πολιτικών. Η τιμή του έχει διπλασιαστεί τα τελευταία δύο χρόνια. Κι αυτό προμηνύει προβλήματα με τον πληθωρισμό στο μέλλον.
Εδώ η Fed κάνει ένα σοβαρό λάθος. Η ενδεδειγμένη αντίδραση σε αυτή την απειλή δεν είναι να περιορίσει την οικονομία. Η ευημερία δεν προκαλεί πληθωρισμό.
Το σαφές μήνυμα που πρέπει να στείλουν η κεντρική μας τράπεζα, το Υπουργείο Οικονομικών και ο πρόεδρος Τραμπ είναι ότι δεν θέλουμε ένα αδύναμο δολάριο, επειδή υποτίθεται ότι θα συμβάλει στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος και στην τόνωση της οικονομίας. Το οικονομικό επιτελείο του προέδρου Τζορτζ Μπους σκέφτηκε το ίδιο πράγμα στις αρχές της δεκαετίας του 2000, και αυτό οδήγησε στην κατάρρευση του 2007-2009. Με σταθερό νόμισμα, δεν υπάρχει νομισματικός πληθωρισμός.
Το κρίσιμο ερώτημα που πρέπει να θέσει η κυβέρνηση είναι γιατί η Fed πιστεύει ότι η χειραγώγηση των επιτοκίων είναι το καλύτερο μέσο για να ενισχύσει την οικονομική δραστηριότητα και να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό. Άλλωστε, τα επιτόκια εκτοξεύτηκαν στα ύψη τη δεκαετία του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ενώ ο πληθωρισμός έτρεχε με “υψηλές ταχύτητες”. Τα επιτόκια μειώθηκαν σημαντικά μετά το καλοκαίρι του 1982, καθώς ο πληθωρισμός υποχωρούσε. Τα εξαιρετικά χαμηλά ή/και μηδενικά ή/και αρνητικά επιτόκια μετά την οικονομική κρίση του 2007-09 δεν τόνωσαν την οικονομική ευημερία. Παραμόρφωσαν τις χρηματοπιστωτικές αγορές και άνοιξαν τον δρόμο για την τεράστια αύξηση του χρέους, οι συνέπειες της οποίας δεν έχουν φανεί ακόμη πλήρως.
Πριν το 2008, οι μεταβολές στα επίπεδα των τραπεζικών αποθεμάτων “μετρούσαν” την οικονομία και τον πληθωρισμό. Δεν ήταν ο τέλειος τρόπος, αλλά ήταν πολύ καλύτερα απ’ αυτό που γίνεται σήμερα: βασικό μέτρο για να διατηρήσουν τη δυναμική τους μετοχές και ομόλογα είναι να περικοπούν τα επιτόκια, να σταθεροποιηθεί το δολάριο και να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές.
Διαφορετικά, η bull market μοιάζει να οδεύει στο σφαγείο.