ΑΤΑ, μισθολογικές ανισότητες και η «φάρσα» στην Κύπρο

Η αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) στην Κύπρο, όπως και σε άλλες χώρες, είναι ένα σύνθετο ζήτημα με σημαντικές επιπτώσεις στην αγορά εργασίας και την οικονομία. Σε αντίθεση με πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που βασίζονται σε συλλογικές συμβάσεις για τη ρύθμιση των μισθών, η Κύπρος δεν έχει ένα ενοποιημένο μοντέλο ΑΤΑ. Η πρόσφατη συμφωνία για την ΑΤΑ, που καλύπτει λιγότερο από το ήμισυ του εργαζόμενου πληθυσμού, θεωρείται από ορισμένους ως μια αποτυχία, καθώς δεν αντιμετωπίζει τις ανισότητες και ενισχύει τον κατακερματισμό της αγοράς εργασίας. Η εφαρμογή της ΑΤΑ με καθολικό τρόπο, χωρίς εισοδηματικό πλαφόν, θεωρείται αντιπαραγωγική, καθώς ωφελεί δυσανάλογα τους υψηλόμισθους, ενώ δεν προσφέρει επαρκή στήριξη στους χαμηλόμισθους. Ένα πιο αποτελεσματικό σύστημα θα ήταν αυτό που θα περιόριζε τα οφέλη για τα υψηλότερα εισοδήματα και θα τα κατανέμει πλήρως στα χαμηλότερα. Η ΑΤΑ έχει τόσο θετικά όσο και αρνητικά στοιχεία. Μπορεί να διατηρήσει το βιοτικό επίπεδο και να μειώσει τη φτώχεια, αλλά ενέχει τον κίνδυνο να περιορίσει την απασχόληση και να ενισχύσει τις πληθωριστικές πιέσεις. Η οικονομική θεωρία υποστηρίζει ότι η ΑΤΑ μπορεί να οδηγήσει σε μια «σπειροειδή σχέση μισθών και τιμών», όπου ο πληθωρισμός και η ΑΤΑ ωθούν τους μισθούς προς τα πάνω, αναγκάζοντας τις εταιρείες να αυξήσουν τις τιμές, τροφοδοτώντας έτσι περαιτέρω τον πληθωρισμό. Ωστόσο, αυτή η σχέση δεν είναι αυτόματη και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η παραγωγικότητα, η προσφορά και η ζήτηση. Η ισορροπία μεταξύ της διατήρησης των μισθών και της αποφυγής της ενίσχυσης του πληθωρισμού είναι μια πρόκληση για την κυβέρνηση και τους κοινωνικούς εταίρους. Συνολικά, η ΑΤΑ στην Κύπρο αποτελεί ένα ζήτημα που απαιτεί προσεκτική μελέτη και διαβούλευση, με στόχο τη δημιουργία ενός δίκαιου και βιώσιμου συστήματος που θα προστατεύει τους εργαζομένους και θα στηρίζει την οικονομική ανάπτυξη. Η ανάγκη για ένα σύστημα που θα λαμβάνει υπόψη τις εισοδηματικές ανισότητες και θα προωθεί την ανταγωνιστικότητα είναι επιτακτική.