Ασφυκτικό τελεσίγραφο των ΗΠΑ στην ΕE για την ευρωπαϊκή άμυνα: «Αναλάβετε τις ευθύνες σας στο ΝΑΤΟ»

Προθεσμία έως το 2027 δίνουν οι ΗΠΑ στην Ευρώπη, καλώντας τους συμμάχους να αναλάβουν το μεγαλύτερο μέρος της συμβατικής άμυνας του ΝΑΤΟ, γεγονός που προκαλεί ανησυχία σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, που θεωρούν μη ρεαλιστική την αυστηρή προθεσμία.
Σύμφωνα με το Reuters, αξιωματούχοι του Πενταγώνου δήλωσαν σε διπλωμάτες στην Ουάσινγκτον ότι οι ΗΠΑ καλούν την Ευρώπη να αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος των συμβατικών αμυντικών δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ, από τις υπηρεσίες πληροφοριών, έως τα συστήματα πυραύλων.
Στελέχη του Πενταγώνου που χειρίζονται τις πολιτικές του ΝΑΤΟ μετέφεραν το μήνυμα σε αντιπροσωπείες ευρωπαϊκών χωρών κατά τη διάρκεια συνάντησης στην Ουάσινγκτον. Μια μετατόπιση του συγκεκριμένου βάρους στους Ευρωπαίους θα άλλαζε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι ΗΠΑ συνεργάζονται με τους σημαντικότερους στρατιωτικούς τους εταίρους.
Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ξεκαθάρισαν στους Ευρωπαίους ότι η Ουάσινγκτον δεν είναι ακόμα ικανοποιημένη από την ευρωπαϊκή πρόοδο στην ενίσχυση των αμυντικών της δυνατοτήτων, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Όπως διαμήνυσαν, εάν οι Ευρωπαίοι δεν ανταποκριθούν στην προθεσμία του 2027, οι ΗΠΑ ενδέχεται να σταματήσουν να συμμετέχουν σε ορισμένους μηχανισμούς συντονισμού του ΝΑΤΟ.
Σημαντικές διαφωνίες και στην Ουάσινγκτον
Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι μέλη του Κογκρέσου γνωρίζουν το περιεχόμενο του μηνύματος και εκφράζουν ανησυχίες. Πάντως, δεν υπάρχουν διευκρινίσεις για τον τρόπο μέτρησης της ευρωπαϊκής προόδου.
Οι συμβατικές αμυντικές ικανότητες περιλαμβάνουν μη πυρηνικά μέσα, από προσωπικό έως οπλικά συστήματα. Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ δεν εξήγησαν ποια κριτήρια θα χρησιμοποιηθούν.
Παράλληλα, ασαφές παραμένει εάν η προθεσμία του 2027 αποτυπώνει τη θέση της διακυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ ή μόνο τις απόψεις συγκεκριμένων στελεχών του Πενταγώνου. Στην Ουάσινγκτον υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες σχετικά με τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίζουν οι ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Για μη ρεαλιστικό στόχο μιλούν οι Ευρωπαίοι
Αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι το χρονοδιάγραμμα είναι ανέφικτο, ανεξάρτητα από το πώς θα αξιολογηθεί η πρόοδος, καθώς η Ευρώπη θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από χρηματοδότηση και πολιτική βούληση για να αντικαταστήσει κρίσιμες αμερικανικές δυνατότητες μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα.
Μεταξύ των κύριων εμποδίων είναι οι καθυστερήσεις παραγωγής στρατιωτικού εξοπλισμού. Ακόμη και η αγορά αμερικανικών οπλικών συστημάτων δεν οδηγεί σε άμεση παράδοση, την ώρα που πολλά από τα πλέον σύγχρονα συστήματα χρειάζονταν χρόνια για να παραδοθούν. Πέραν των υποδομών, οι ΗΠΑ παρέχουν και ανώτερες δυνατότητες που δεν μπορούν απλώς να αγοραστούν, όπως εξειδικευμένες υπηρεσίες πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης, οι οποίες έχουν αποδειχθεί κρίσιμες στην υποστήριξη της Ουκρανίας.
Εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη άρχισαν να αναλαμβάνουν περισσότερη ευθύνη για την ασφάλεια της ηπείρου. «Οι σύμμαχοι έχουν αναγνωρίσει την ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις στην άμυνα και για μετατόπιση του βάρους της συμβατικής άμυνας από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη», τόνισε, χωρίς να σχολιάζει το χρονοδιάγραμμα για το 2027.
Περίπλοκη η σχέση των ΗΠΑ με το ΝΑΤΟ
Το Πεντάγωνο και ο Λευκός Οίκος δεν θέλησαν να σχολιάσουν. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν αποδεχθεί την αύξηση του μεριδίου ευθύνης τους για την ασφάλειά τους και έχουν δεσμευτεί για μεγάλες αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες.
Στόχος της Ευρώπης είναι να μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της έως το 2030. Ωστόσο, μέχρι τότε, θα πρέπει να καλυφθούν σημαντικά κενά σε αεράμυνα, drones, κυβερνοάμυνα, πυρομαχικά και άλλους κρίσιμους τομείς. Ωστόσο, ο στόχος θεωρείται εξαιρετικά φιλόδοξος από αναλυτές.
Η σχέση Ουάσινγκτον – ΝΑΤΟ παραμένει περίπλοκη. Η κυβέρνηση Τραμπ επιμένει ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να συνεισφέρουν περισσότερο. Την ίδια ώρα, η στάση του απέναντι στην Ευρωατλαντική Συμμαχία εμφανίζει διακυμάνσεις. Στην προεκλογική εκστρατεία του 2024 είχε επικρίνει έντονα τους Ευρωπαίους συμμάχους και είχε δηλώσει ότι θα ενθάρρυνε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να επιτεθεί σε κράτη-μέλη που δεν δαπανούν το «δίκαιο μερίδιό» τους για την άμυνα.
Ωστόσο, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο, ο Τραμπ είχε επαινέσει τους Ευρωπαίους ηγέτες για την αποδοχή αμερικανικού σχεδίου που αυξάνει τον στόχο αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ. Έκτοτε, ο πρόεδρος κινείται μεταξύ σκληρής στάσης κατά της Ρωσίας και, πιο πρόσφατα, διάθεσης για διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Από τις διεργασίες έχουν αποκλειστεί σε μεγάλο βαθμό οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ αυτή την εβδομάδα, ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κρίστοφερ Λαντάου, δήλωσε ότι είναι «προφανές» πως οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για την άμυνα της Ευρώπης. «Διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ το λένε αυτό με τον έναν ή τον άλλον τρόπο σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου αλλά η δική μας κυβέρνηση το εννοεί», έγραψε στην πλατφόρμα X.