Από την επιστήμη, στο περιβάλλον: Το αίτημα για ένα νέο Βραβείο Νόμπελ στην εποχή της κλιματικής απειλής

Η απουσία ενός βραβείου που να αναγνωρίζει συστηματικά την πρόοδο στην κλιματική επιστήμη, τη βιώσιμη καινοτομία και την περιβαλλοντική πολιτική θεωρείται όλο και πιο προβληματική.
Η συζήτηση για το αν ο θεσμός του Nobel Prize οφείλει να προσαρμοστεί στις προκλήσεις του 21ου αιώνα έχει επανέλθει δυναμικά, με αιχμή την κλιματική κρίση.
Πριν από μερικά 24ωρα, μια ασυνήθιστη πρωτοβουλία ήρθε να ασκήσει έμπρακτη πίεση προς την κατεύθυνση αυτή: Η γερμανική εταιρεία Ecosia ανακοίνωσε ότι προσφέρει 1 εκατ. ευρώ προκειμένου να συμβάλει στη δημιουργία του πρώτου Nobel Prize για το Κλίμα και την Πλανητική Υγεία.
Ο θεσμός των Nobel παραμένει εδώ και δεκαετίες σχεδόν αμετάβλητος. Από την ίδρυσή του, περιλαμβάνει έξι κατηγορίες: Φυσική, Χημεία, Ιατρική ή Φυσιολογία, Λογοτεχνία, Ειρήνη και Οικονομικές Επιστήμες. Η τελευταία προσθήκη έγινε το 1968, με τη θέσπιση του βραβείου Οικονομικών Επιστημών, στη μνήμη του Alfred Nobel. Έκτοτε, παρά τις κοσμοϊστορικές αλλαγές και τις νέες παγκόσμιες απειλές, το πλαίσιο παρέμεινε κλειστό.
Μια νέα πραγματικότητα
Η κλιματική αλλαγή, ωστόσο, έχει δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα. Για πολλούς επιστήμονες, ακτιβιστές και πολιτικούς, πρόκειται για τη μεγαλύτερη υπαρξιακή κρίση που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, η απουσία ενός βραβείου που να αναγνωρίζει συστηματικά την πρόοδο στην κλιματική επιστήμη, τη βιώσιμη καινοτομία και την περιβαλλοντική πολιτική θεωρείται όλο και πιο προβληματική.
Η Ecosia, γνωστή για το επιχειρηματικό της μοντέλο που χρηματοδοτεί αναδασώσεις μέσω των εσόδων της, απευθύνθηκε ανοιχτά στη Royal Swedish Academy of Science, η οποία είναι αρμόδια για την απονομή των Nobel σε Φυσική, Χημεία και Οικονομία.
Η εταιρεία κατέθεσε 1 εκατ. ευρώ σε συμβολαιογράφο στο Βερολίνο, ποσό που, όπως διευκρίνισε, προορίζεται αποκλειστικά για τη δημιουργία του απαραίτητου κεφαλαίου ενός νέου βραβείου. Παράλληλα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο σύμπραξης με άλλους Οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της κλιματικής δικαιοσύνης, ώστε να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του θεσμού.
Σημαντική παράμετρος της πρότασης είναι η απόσταση που επιχειρεί να κρατήσει η εταιρεία από τη διαδικασία επιλογής. Η Ecosia ξεκαθάρισε ότι δεν επιθυμεί καμία επιρροή στις υποψηφιότητες ή στους βραβευθέντες. Το μοντέλο που προτείνεται παραπέμπει σε εκείνο του βραβείου Οικονομικών, όπου ανεξάρτητες επιτροπές αξιολογούν υποψηφιότητες που προέρχονται από αναγνωρισμένους φορείς και ειδικούς.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της πρότασης, το νέο βραβείο θα μπορούσε να τιμά άτομα, συλλογικότητες ή ακόμη και εταιρείες που έχουν συμβάλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, είτε μέσω επιστημονικής καινοτομίας, είτε μέσω πολιτικών παρεμβάσεων, είτε μέσω κοινωνικής και περιβαλλοντικής δράσης.
Όπως δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Ecosia, Christian Kroll, «ο τρόπος με τον οποίο θα προσαρμοστούμε στην κλιματική κρίση θα καθορίσει την ανθρωπότητα». Κατά τον ίδιο, το κύρος και η τεχνογνωσία της Σουηδικής Ακαδημίας και της Επιτροπής Nobel θα μπορούσαν να μετατρέψουν το νέο βραβείο σε παγκόσμιο σημείο αναφοράς.
Παρά το αυξανόμενο ενδιαφέρον, η πιθανότητα δημιουργίας νέας κατηγορίας Nobel παραμένει αβέβαιη. Η ιστορική απροθυμία διεύρυνσης του θεσμού αποτελεί σημαντικό εμπόδιο. Ωστόσο, όλο και περισσότερες φωνές υποστηρίζουν πως οι εξαιρετικές συνθήκες απαιτούν εξαιρετικές αποφάσεις.
Η Γερμανίδα ακτιβίστρια για το κλίμα Luisa Neubauer υποστηρίζει ότι ένα Nobel για το Κλίμα και την Πλανητική Υγεία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης για την παγκόσμια δράση, ενθαρρύνοντας καινοτομίες, βελτιώνοντας πολιτικές και κινητοποιώντας κοινωνίες.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Αντρέας Χούμπερ, εκπρόσωπος της γερμανικής ένωσης του Club of Rome, ο οποίος σημειώνει ότι η αρχική φιλοσοφία του Nobel -η επιβράβευση της μέγιστης ωφέλειας για την ανθρωπότητα- βρίσκει σήμερα την πιο καθαρή της εφαρμογή στην προστασία των θεμελίων της ζωής στον πλανήτη. Αντίστοιχα, ο Βραζιλιάνος ιθαγενής ηγέτης Álvaro Tukano έχει τονίσει πως τα σημαντικότερα διεθνή βραβεία οφείλουν να αναγνωρίσουν το πιο δραματικό πρόβλημα της εποχής μας.
Η Nobel Foundation δεν έχει μέχρι στιγμής τοποθετηθεί επισήμως. Ωστόσο, το ότι η συζήτηση λαμβάνει πλέον συγκεκριμένη, χρηματοδοτημένη μορφή δείχνει πως η πίεση προς τον ιστορικό θεσμό αυξάνεται. Είτε η πρόταση της Ecosia ευδοκιμήσει είτε όχι, έχει ήδη επιτύχει να επαναφέρει στο προσκήνιο ένα κρίσιμο ερώτημα: αν ένας θεσμός που ιδρύθηκε για να τιμά το όφελος της ανθρωπότητας μπορεί να αγνοεί επ’ αόριστον την κλιματική κρίση που απειλεί το ίδιο της το μέλλον.
Πηγή: iefimerida.gr