Αντώνης Μυριαγκός: Δεν υπάρχει περίπτωση να μην πληρώσεις το τίμημα των επιλογών σου

Με αφορμή την πολυαναμενόμενη πρεμιέρα της ταινίας «Καποδίστριας», του Γιάννη Σμαραγδή, στις 25 Δεκεμβρίου, ο πρωταγωνιστής της ταινίας, Αντώνης Μυριαγκός, σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του, μιλά για το «βάρος» του ρόλου, τις ανασφάλειες και τις φοβίες -που πάντα θα κουβαλά- και την ιδιαίτερη σχέση του με την τέχνη… και την Κύπρο.
Στη διάρκεια της πορείας του, έχει συνεργαστεί με μερικούς από τους σπουδαιότερους Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες, έχει παίξει στην Επίδαυρο, έχει συμμετάσχει σε διεθνή θεατρικά φεστιβάλ και – πάρα το γεγονός ότι ο ίδιος δεν το παραδέχεται – αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς θεατρικούς ηθοποιούς της γενιάς του. Κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας, με τον Αντώνη Μυριαγκό, συνειδητοποίησα πως, εκεί έξω, κυκλοφορούν ακόμη άτομα βαθιά σκεπτόμενα, με ανησυχίες και ευαισθησίες που σήμερα -περισσότερο από κάθε άλλη φορά- έχουμε ανάγκη στη ζωή μας. Ένας άνθρωπος γεμάτος φως, που ευτυχώς για όλους εμάς, βρήκε τον τρόπο να το διοχετεύει, μέσα από την τέχνη του.
–Είστε ένας καλλιτέχνης που στη μέχρι τώρα πορεία σας, επιλέγετε τις δουλειές σας πολύ προσεκτικά. Πώς νιώσατε, λοιπόν, όταν σας προτάθηκε να ενσαρκώσετε τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας στον κινηματογράφο; Ήταν μία μεγάλη έκπληξη, ήταν ήδη γνωστό ότι θα γυριζόταν η ταινία, και ήξερα πως είχε ολοκληρωθεί και το casting. Για να καταλάβεις, ήμουν με την εντύπωση πως είχαν ξεκινήσει και τα γυρίσματα.
–Όπως φαίνεται, όμως, δεν ήταν ακριβώς έτσι τα πράγματα… Η αλήθεια είναι πως η ταινία πέρασε από διάφορα στάδια. Οκτώ χρόνια πολεμούσε ο Γιάννης Σμαραγδής να την ολοκληρώσει και μόλις έφτασε στο τελικό στάδιο, μπήκε πάλι σε τροχιά προπαραγωγής. Εγώ, τότε, βρισκόμουν με τον Θεόδωρο Τερζόπουλο, στη Γεωργία, σε ένα φεστιβάλ του Εθνικού Θεάτρου της Τιφλίδας και με πήραν τηλέφωνο να κανονίσουμε ένα ραντεβού για την ταινία. Δεν μου είχαν πει για ποιο ρόλο ακριβώς, αλλά ομολογώ ότι είχα ένα ένστικτο…
-Το οποίο επιβεβαιώθηκε… Μάλλον ναι! (γελάμε). Όταν έφτασα στο γραφείο του Γιάννη Σμαραγδή, μου έδωσε το σενάριο και μου είπε ότι με θέλουν για το ρόλο του Καποδίστρια. Μεγάλη χαρά, μα και φόβος και ανασφάλεια για το τι έρχεται.
–Τι ήταν εκείνο που σας φόβισε; Ήταν μία μεγάλη πρόκληση για εμένα να υποδυθώ αυτό τον άνθρωπο που υπήρξε μια τεράστια πολιτική προσωπικότητα. Τόσο μεγάλη που, παρά το γεγονός ότι έζησε και έδρασε 200 χρόνια πριν, υπάρχει ακόμη μέσα μας με έναν τρόπο. Ένιωσα μια ευθύνη για το πώς θα διαχειριστώ αυτό το υλικό, και να μεταφέρω σωστά τον χαρακτήρα.
–Πώς ξεκινήσατε να χτίζετε τον ρόλο του Καποδίστρια; Χρειάστηκε να μελετήσω αρκετά και εις βάθος ώστε να μπορέσω να κατανοήσω τον άνθρωπο και τον πολιτικό. Ευτυχώς, υπήρχε η δυνατότητα, λόγω και της διακοπής των γυρισμάτων, οπότε είχα χρόνο να ψάξω, να διαβάσω, να τον μάθω μέσα από την αλληλογραφία του. Δυστυχώς, ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της αλληλογραφίας με τον πατέρα του καταστράφηκε λόγω της πυρκαγιάς στο σπίτι του τον Β’ΠΠ. Οπότε προσπάθησα να συνθέσω το παζλ μέσα από τα γράμματα που αντάλλασσε με διάφορα πολιτικά πρόσωπα, αλλά και μέσα από την αλληλογραφία του με την ερωμένη του, την Ρωξάνδρα – έναν έρωτα που θυσίασε για το καλό του τόπου.
–Μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία ανακαλύψατε πτυχές του Καποδίστρια που δεν γνωρίζατε; Προσωπικά, δεν γνώριζα πολλά για τον Καποδίστρια. Δηλαδή, αν εξαιρέσουμε τις διάφορες φήμες και ιστορίες που κυκλοφορούν και τα ευχολόγια τύπου «Αχ, ένα Καποδίστρια να είχαμε σήμερα, η Ελλάδα θα ήταν διαφορετική», δεν ήξερα κάτι άλλο.
–Πιστεύετε ότι ισχύει αυτό; Πολλές φορές δίνουμε σε κάποιους ανθρώπους ένα μεγάλο φορτίο ευθύνης, σαν να θέλουμε συνειδητά να ξεφορτωθούμε εμείς το καθήκον και την ευθύνη που μας αναλογούν. Μας αρέσει να απαντάμε σε υποθετικά ερωτήματα και να δημιουργούμε μύθους και ήρωες. Ειλικρινά, δεν ξέρω αν ένας άνθρωπος, ακόμη και ο Καποδίστριας, θα μπορούσε να κουβαλήσει τη μοίρα ενός ολόκληρου λαού και να δημιουργήσει ένα κράτος που θα έμενε ακλόνητο σε βάθος χρόνου.
–Ίσως να οφείλεται στο ότι ήταν ένα πολιτικό πρόσωπο που δεν θυμίζει σε τίποτα τους πολιτικούς που ακολούθησαν; Ο Καποδίστριας ήταν ένας άνθρωπος που πριν 200 χρόνια εμφανίστηκε στην πολιτική με τελείως αγνές προθέσεις και μεγάλη αυταπάρνηση και αυτοθυσία, χάνοντας τελικά τη ζωή του για τον τόπο του. Κάτι που γνώριζε από την αρχή. Ερχόμενος στην Ελλάδα ήξερε πού πάει, ήξερε τι φήμη τον ακολουθεί, ήξερε πως υπήρχε μια απειλή. Κι όμως, αυτό δεν τον αποθάρρυνε. Ήταν μια φωτεινή περίπτωση πολιτικού άντρα που έδωσε σώμα, ψυχή και αίμα για την πατρίδα, τον συνάνθρωπο και για το δίκαιο του λαού. Κι αυτό νομίζω είναι που συνταράσσει τις συνειδήσεις του κόσμου, ο οποίος δεν μπορεί να αντιληφθεί πώς γίνεται ένας άνθρωπος να πούλησε την πατρική του περιουσία, ό,τι είχε και δεν είχε, να μην παίρνει μισθό, αλλά να αγωνίζεται για τους άλλους.
–Εντοπίζετε ομοιότητες στον τρόπο που ο Καποδίστριας αφοσιώθηκε στην πατρίδα με τον τρόπο που εσείς αφοσιωθήκατε στην τέχνη; Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ μικρό για να συγκριθώ με τέτοια μεγέθη. Υπάρχει, όμως, μέσα μου μια συγκεκριμένη ηθική και αξίες, που οφείλονται στο πώς μεγάλωσα. Είχα την τύχη να έχω δύο γονείς που έβγαζαν δύσκολα το μεροκάματο, αλλά ποτέ δεν έβαλαν το δάχτυλο στο μέλι, ενώ είχαν την ευκαιρία. Είχαν αυτούς τους αξιακούς κώδικες. Δεν είναι εύκολο να κρατήσεις τις αξίες σου όταν βρίσκεσαι μία τελματωμένη κατάσταση. Όπου κι αν στρέψεις το βλέμμα σου σήμερα, βλέπεις παντού διαφθορά, ειδικά στο πολιτικό σκηνικό, παίζεται ένα θέατρο του παραλόγου, όπως γίνεται με τα Τέμπη ή με τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Προσωπικά προτιμώ να κοιμάμαι με τη συνείδησή μου καθαρή, παρά να κάνω κάτι που θα βλάψει κάποιον.
–Οι ηθικές αξίες και η παιδεία που λάβατε καθόρισαν και την επαγγελματική σας πορεία; Είστε από τους ελάχιστους ηθοποιούς στην Ελλάδα που επιμένουν να κάνουν κυρίως θέατρο… Βαθιά, μέσα μας όλοι δοκιμαζόμαστε σε σχέση με την πίστη που μπορεί να έχουμε σε κάποιες ανώτερες αξίες μέσα μας. Αυτή την αγνή φωνή που μας οδηγεί, το ένστικτο ας πούμε, που μας κατευθύνει, γιατί κάθε φορά οι προκλήσεις είναι πολλές και όλοι έχουμε ανάγκες. Κι εγώ από αυτή τη δουλειά βιοπορίζομαι και ζω την οικογένειά μου, δεν έχω πλάτες ούτε έξτρα εισοδήματα. Επέλεξα, όμως, αυτό τον δρόμο. Δεν θέλω να βάζω διαχωριστικές γραμμές στο πώς θέλει κάποιος να υπηρετεί την τέχνη μας, σημασία έχει να μπορείς να είσαι κοντά σε αυτό που πιστεύεις.
–Εσείς, από την αρχή ξέρατε τι θέλατε; Ξεκίνησα στην Καλών Τεχνών, δεν είχα την επιθυμία από μικρός να βρεθώ στο θέατρο, αλλά τα έφερε έτσι η ζωή και με οδήγησε προς αυτό. Είχα την τύχη, στο ξεκίνημά μου, να γνωρίσω ένα πολύ σημαντικό άνθρωπο στη ζωή μου, τον Θεόδωρο Τερζόπουλο, ο οποίος θέλοντας και μη, μού έχτισε μια πολύ ισχυρή πανοπλία, με θωράκισε και αντιλήφθηκα κάποια πράγματα τα οποία μάλλον ακουμπήσανε μέσα μου. Μετά από αυτό, το κριτήριο μου ακονίστηκε σε τέτοιο βαθμό που προσπαθούσα να ακούω πάνω απ’ όλα το μέσα μου, πριν προτρέξω σε μία εφήμερη κατάσταση.
–Πληρώσατε το τίμημα αυτής της επιλογής; Μετά κόπων και βασάνων. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην πληρώσεις το τίμημα της όποια επιλογής κάνεις, το θέμα είναι να πιστεύεις ότι αξίζει τον κόπο, τουλάχιστον εγώ αυτό πιστεύω!
–Παρόλα αυτά, πρόσφατα, είπατε το ναι και στην τηλεόραση. Πώς βιώσατε αυτή την εμπειρία; Στο θέατρο έχεις την πολυτέλεια του χρόνου. Να κάνεις πρόβες, να μάθεις το έργο καλά, να το μελετήσεις. Στην τηλεόραση δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Οι χρόνοι είναι πολύ συγκεκριμένοι και ειδικά έτσι όπως δουλεύουν τα πράγματα στην Ελλάδα που μπορεί ο ηθοποιός να πάρει το κείμενο την προηγούμενη ημέρα. Βέβαια, αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Είναι μια μορφή άσκησης. Ας μην ξεχνάμε και πώς δούλευαν παλιά τα μπουλούκια, που αν ένα έργο δεν τραβούσε, το άλλαζαν επί τόπου. Το θέμα είναι να υπάρχει η απαραίτητη φροντίδα και να μη γίνονται πράγματα πρόχειρα και προς όφελος των χρημάτων, εις βάρος της τέχνης.
–Να επιστρέψουμε, όμως, στην ταινία, ήταν η συνεργασία με τον Γιάννη Σμαραγδή; Ο Γιάννης είναι ένας προικισμένος άνθρωπος, με μεγάλη πίστη στο όραμά του και πείσμα γι’ αυτό που θέλει να κάνει, δεν το βάζει εύκολα κάτω. Και αυτό θεωρώ πως είναι και ένα μάθημα για τους νεότερους, να μην το βάζουν κάτω με τις όποιες αντιξοότητες. Νιώθω ευγνωμοσύνη.
–Ως άνθρωπος, πώς είναι; Είναι ένας γλυκύτατος άνθρωπος, με όλα τα χαρακτηριστικά που έχει ένας ζωντανός άνθρωπος. Δεν διστάζει να απαιτήσει αυτό που θέλει με πείσμα και να διεκδικήσει το καλύτερο.
–Παρ’ ότι η ταινία δεν έχει βγει ακόμη στους κινηματογράφους, υπήρξαν σχόλια ως προς την σκηνοθετική προσέγγιση και το πως αυτή εξιδανικεύει την ιστορία. Τα έχετε δει καθόλου αυτά; Δεν συνηθίζω να εστιάζω στα σχόλια, γιατί πάντα θα υπάρχουν, αλλά ναι, έχω ακούσει να λένε πως η ταινία περιέχει ιστορικές ανακρίβειες κ.λπ. Κοίτα, η ταινία δεν είναι ντοκιμαντέρ, είναι μυθοπλασία. Δεν προσπαθούμε να κάνουμε ακριβή ιστορική καταγραφή των γεγονότων. Νομίζω πως έχει της «αυθαιρεσίες» της, οι οποίες, όμως, ωφελούν τη μυθοπλασία του σεναρίου. Ο κάθε δημιουργός έχει το δικαίωμα να δώσει τον δικό του τόνο στο εγχείρημά του και τη δική του προσέγγιση. Στο τέλος της ημέρας, αλίμονο εάν περιμέναμε από μία ταινία να μας διαφωτίσει για το ποιος είναι κάποιος και να μας διδάξει τα ιστορικά γεγονότα. Η μελέτη της ιστορίας είναι κάτι πολύ σύνθετο και σίγουρα δεν γίνεται μέσα από μία ταινία. Άρα, δεν θεωρώ ότι υπάρχει λόγος να συζητάμε για το πόσο ακριβής είναι ιστορικά. Ο Γιάννης έχει φτιάξει μια δική του ταινία και μάς συστήνει τον Ιωάννη Καποδίστρια.
–Ερμηνευτικά υπήρξε κάτι που σας δυσκόλεψε; Από την αρχή που πήρα τον ρόλο, δεν ήταν εύκολα τα πράγματα, κυρίως γιατί υπήρχε μια διαρκής αμφισβήτηση και ένα debate για το πώς στέκεται αυτός ο άνθρωπος. Οπότε δεν ξέρω αν μπορώ να απαντήσω στην ερώτησή σου. Σαφώς και υπήρχε μια δυσκολία. Πάλευα να μπορώ να κερδίζω μέρα με τη μέρα τις σκηνές μου.
–Μου κάνει εντύπωση να ακούω κάτι τέτοιο από έναν ηθοποιό με τη δική σας πορεία. Ξέρεις, πολλές φορές μπορεί να νομίζεις ότι έχεις πιάσει τον στόχο σου ερμηνευτικά σε μια σκηνή και να θαυμάσεις τον εαυτό σου, κάτι το οποίο βρίσκω λίγο ανώφελο, γιατί άπαξ και το σκεφτείς αυτό, μάλλον δεν έκανες κάτι σωστά. Όση εμπειρία και να έχεις, δεν σημαίνει ότι έχεις στο τσεπάκι σου όλους τους ρόλους. Και όταν πιάνω τον εαυτό μου να μπαίνει σε αυτή τη διαδικασία, του βάζω φρένο. Τον μπλοκάρω.
–Και τελικά, τώρα που είδατε το αποτέλεσμα, νιώθετε ότι τα καταφέρατε; Δεν ξέρω να σου απαντήσω, γιατί ούτε εγώ έχω δει την ταινία ακόμα. Πέραν δηλαδή των trailer που κυκλοφόρησαν, δεν ξέρω πώς ήμουν. Όταν την δω, θα μπορώ να καταλάβω και τι έχει συμβεί.
–Στην αρχή της κουβέντας, αναφερθήκατε στους φόβους και τις ανασφάλειες που έχει ένας νέος ρόλος. Σταματά ποτέ αυτό; Νομίζω ότι δεν σταματάει ποτέ! Σίγουρα, όταν υπάρχει μια συσσώρευση εμπειρίας μπορείς να διαχειριστείς με άλλη ψυχραιμία κάποια πράγματα, αλλά η ανασφάλεια παραμένει.
–Δεν σε κρατάει πίσω, όμως, αυτή η ανασφάλεια; Μεγαλώνοντας, θεωρώ πως οι ανασφάλειές μας στη δουλειά είναι ωφέλιμες. Είναι περισσότερο μια αναζήτηση για το ποια θα είναι τα ερωτήματα που θα θέσεις στην πορεία αυτής της διαδικασίας, παρά το να δώσεις στέρεες απαντήσεις.
–Τελειώνοντας, δεν θα μπορούσα να μη σας ρωτήσω και για τη σχέση σας με την Κύπρο… Την Κύπρο την έχω επισκεφθεί δύο φορές, γιατί δούλευα τότε με τον ΘΟΚ, στους «Πέρσες» του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία και μουσική δραματουργία του Άρη Μπινιάρη (σ.σ. το 2017). Έχω μείνει για περισσότερο από δύο μήνες κι έχω ζήσει και στη Λάρνακα και στη Λευκωσία. Έχω αγαπημένους φίλους εκεί και τότε είχα περάσει πολύ καλά, δεν έχω παράπονο. Την αγαπώ πολύ την Κύπρο.
- iNFO: Η ταινία του Γιάννη Σμαραγδή «Καποδίστριας» προβάλλεται από τις 25 Δεκεμβρίου σε όλους τους κινηματογράφους της Κύπρου και της Ελλάδας
Ελεύθερα, 21.12.2025