Αντιδράσεις στην Τουρκία για τις δηλώσεις Αμερικανού πρέσβη περί Χάλκης

Αντιδράσεις προκαλεί στην Τουρκία η δήλωση του Αμερικανού Πρέσβη στην Άγκυρα, Τομ Μπαράκ, ο οποίος, μιλώντας σε ελληνικό μέσο ενημέρωσης, ανέφερε ότι «στόχος» είναι η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης τον Σεπτέμβριο του 2026 με τουρκικά δημοσιεύματα να κάνουν λόγο για «παρέμβαση στα εσωτερικά της Τουρκίας».
Ο λογαριασμός Τουρκικό Κέντρο Ναυτιλιακών και Παγκόσμιων Στρατηγικών Ερευνών (Turk Degs) κατηγόρησε τον Μπαράκ για «αλαζονεία», σχολιάζοντας ότι μιλά ωσάν να «διοικεί ο ίδιος την Τουρκία».
Οι αντιδράσεις πυροδοτήθηκαν από τις δηλώσεις του Τομ Μπαράκ σε ελληνικό μέσο ενημέρωσης, όπου ανέφερε: «Στόχος μας είναι, τον Σεπτέμβριο του 2026, να ανοίξουμε ξανά τη θεολογική σχολή της Χάλκης. Το θέμα αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό τόσο για τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ όσο και για τον Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν».
Ο Αμερικανός Πρέσβης υπενθύμισε την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στον Λευκό Οίκο, λέγοντας ότι «όταν ο Βαρθολομαίος επισκέφθηκε το οβάλ γραφείο, έθεσε το ζήτημα της Σχολής της Χάλκης, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας και για τους δύο ηγέτες». Πρόσθεσε ότι η αμερικανική πλευρά θέλει «να παρακολουθεί την πρόοδο, να διευκολύνει, να επιταχύνει και να στηρίξει» τις συζητήσεις ώστε να καταστεί εφικτό το άνοιγμα τον Σεπτέμβριο του 2026.
Τουρκικά μέσα ενημέρωσης επισημαίνουν ότι ο Τομ Μπαράκ κατέθεσε χρονοδιάγραμμα για ένα θέμα που, νομικά, εμπίπτει στην αρμοδιότητα των τουρκικών αρχών, κάνοντας λόγο για «παρέμβαση στα εσωτερικά της Τουρκίας» και για «υπέρβαση διπλωματικών ορίων» από την πλευρά του Αμερικανού Πρέσβη. Ορισμένα φιλοκυβερνητικά και εθνικιστικά δημοσιεύματα χαρακτηρίζουν τη δήλωση «προκλητική» και «αλαζονική», υπογραμμίζοντας ότι η απόφαση για το καθεστώς της σχολής αφορά αποκλειστικά την άγκυρα.
Παράλληλα, υπενθυμίζεται ότι η θεολογική σχολή της Χάλκης –η οποία λειτουργούσε ως ανώτερη εκκλησιαστική σχολή για την εκπαίδευση κληρικών της εκκλησίας– παραμένει κλειστή από το 1971, όταν, με βάση τη νομοθεσία της εποχής, ζητήθηκε η υπαγωγή όλων των ιδιωτικών ανώτερων σχολών στο πανεπιστημιακό σύστημα του κράτους.
Σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα, σε προηγούμενες συζητήσεις έχει τεθεί το σενάριο η Σχολή να ανοίξει ξανά ως «θεολογικό επαγγελματικό ανώτερο σχολείο» με καθεστώς ιδιωτικού ιδρύματος, όπου η διοίκηση θα ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά η εποπτεία θα ασκείται από το Υπουργείο Παιδείας. Ωστόσο, το ζήτημα παραμένει ευαίσθητο στην τουρκική εσωτερική πολιτική σκηνή, με σημαντικές ενστάσεις από εθνικιστικούς κύκλους.