Ανάμεσα σε ελλείψεις και προσδοκίες, το Γραφείο του Παιδιού σε νέα αρχή

Ανάμεσα σε ελλείψεις και προσδοκίες, το Γραφείο του Παιδιού σε νέα αρχή
- «Το Γραφείο είναι υποστελεχωμένο. Αυτή τη στιγμή έχουμε μόνο δύο λειτουργούς… Οι θέσεις έχουν προκηρυχθεί και πιστεύω πως μέσα στο επόμενο εξάμηνο θα στελεχωθούμε επαρκώς»
- «Εκπροσωπούμε τα ασυνόδευτα παιδιά και τους ασυνόδευτους νέους πριν την ενηλικίωσή τους, νομικά και θεσμικά»
- «Ο ρόλος του Γραφείου είναι και ενεργός και παρεμβατικός… Είμαστε σε συνεχή επαφή με φορείς και υπηρεσίες, ώστε να εντοπίζουμε κενά και παραλείψεις»
- «Πρέπει πρώτα τα ίδια τα παιδιά να μάθουν να διατυπώνουν τη φωνή τους δυνατά, και αυτό είναι το πρώτο βήμα στο οποίο στοχεύει το Γραφείο της Επιτρόπου»
- «Το πιο σημαντικό στοιχείο είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών, ώστε να απαντούμε άμεσα και πριν την ενηλικίωση των παιδιών»
Συνέντευξη στην Μπισάν Ιμπραχήμ
Το Γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού έχει κατά το παρελθόν αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες στη λειτουργία του, εξαιτίας κρίσιμης υποστελέχωσης και ελλείψεων σε πόρους και υποδομές, γεγονός που είχε οδηγήσει σε καθυστερήσεις στην εξέταση παραπόνων και στην αδυναμία άμεσης εξυπηρέτησης πολιτών. Η ίδια η πρώην Επίτροπος είχε επισημάνει ότι η έλλειψη επαρκούς προσωπικού επηρέαζε αρνητικά την αποτελεσματικότητα και την ανεξαρτησία του θεσμού, καθιστώντας αναγκαία την ενίσχυση του γραφείου τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε αρμοδιότητες. Παράλληλα, ζητήματα όπως η προστασία των ασυνόδευτων παιδιών και ανηλίκων προσφύγων, η παιδική φτώχεια και οι κοινωνικές ανισότητες εξακολουθούν να αποτελούν ανοιχτές πληγές για την κυπριακή κοινωνία, που απαιτούν άμεσες και στοχευμένες παρεμβάσεις.
Με αυτά τα δεδομένα, ζητήσαμε από την κα Περικλέους, τη νέα Επίτροπο, να μας μιλήσει για τις προτεραιότητές της, τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει και τους τρόπους με τους οποίους προτίθεται να ενισχύσει την προστασία των δικαιωμάτων κάθε παιδιού στην Κύπρο.
Το Γραφείο του Επιτρόπου του Παιδιού έχει στο παρελθόν δεχθεί κριτική για ελλείψεις σε υποδομές και προσωπικό, που δυσκόλευαν την ανταπόκριση στα παράπονα. Ποιες αλλαγές θεωρείτε αναγκαίες ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικό;
Ισχύει, το Γραφείο είναι υποστελεχωμένο. Αυτή τη στιγμή έχουμε μόνο δύο λειτουργούς, καθώς παραχωρούνται από το Υπουργείο Παιδείας και Αθλητισμού. Βρίσκεται όμως σε εξέλιξη η πλήρωση έξι μόνιμων θέσεων λειτουργών και ελπίζουμε ότι η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας θα ανταποκριθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Οι θέσεις έχουν προκηρυχθεί και πιστεύω πως μέσα στο επόμενο εξάμηνο θα στελεχωθούμε επαρκώς, ώστε να μπορούμε να λειτουργούμε πιο αποτελεσματικά. Αυτό θα είναι και ένα σαφές μήνυμα ότι το κράτος επενδύει πραγματικά σε ό,τι αφορά το παιδί.»
Ένα από τα πιο ευάλωτα σύνολα είναι τα ασυνόδευτα παιδιά και οι ανήλικοι πρόσφυγες. Πώς σκοπεύετε να ενισχύσετε την προστασία τους και να διασφαλίσετε ότι λαμβάνουν την υποστήριξη που χρειάζονται;
Εκπροσωπούμε τα ασυνόδευτα παιδιά και τους ασυνόδευτους νέους πριν την ενηλικίωσή τους, νομικά και θεσμικά. Αναλαμβάνουμε τη διαδικασία, την παρακολουθούμε στενά και συνεργαζόμαστε με δικηγόρους που αναλαμβάνουν τις υποθέσεις. Το πιο σημαντικό στοιχείο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών, ώστε να απαντούμε άμεσα και πριν την ενηλικίωση των παιδιών. Παράλληλα, δίνουμε έμφαση στη διασφάλιση της σωστής λειτουργίας των δομών φιλοξενίας. Η προστασία των ασυνόδευτων παιδιών αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες του Γραφείου της Επιτρόπου.
Η παιδική φτώχεια και οι κοινωνικές ανισότητες εξακολουθούν να πλήττουν πολλές οικογένειες στην Κύπρο. Ποιος είναι ο ρόλος του Γραφείου σας στην αντιμετώπιση αυτής της πραγματικότητας;
Ο ρόλος του Γραφείου, πέρα από την ευαισθητοποίηση και την παρακολούθηση, είναι και ενεργός και παρεμβατικός. Είμαστε σε συνεχή επαφή με φορείς και υπηρεσίες, ώστε να εντοπίζουμε κενά και παραλείψεις και να προβαίνουμε σε εισηγήσεις για τη βελτίωση των διαδικασιών. Στόχος μας είναι να ενισχυθούν τα παιδιά που ζουν στα όρια της φτώχειας ή βρίσκονται σε αυξημένη ευαλωτότητα, μια κατηγορία που, δυστυχώς, μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου. Θα συμμετάσχουμε και στο επικείμενο συνέδριο για την παιδική φτώχεια, για να καταθέσουμε τις απόψεις και τις εισηγήσεις μας. Φυσικά, δεν μπορούμε να υποκαταστήσουμε τις αρμόδιες Αρχές· μπορούμε όμως να συνεργαστούμε μαζί τους, ώστε το θεσμικό πλαίσιο να συνάδει με τα δικαιώματα του παιδιού και με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Αυτός είναι ένας από τους ρόλους που σκοπεύουμε να ασκήσουμε με συνέπεια και επιμέλεια.
Πώς μπορεί να ενισχυθεί η συμμετοχή των ίδιων των παιδιών στις αποφάσεις που τα αφορούν; Πιστεύετε ότι σήμερα η κοινωνία και το κράτος ακούν επαρκώς τη φωνή τους;
Όχι όσο θα έπρεπε. Πρέπει πρώτα τα ίδια τα παιδιά να μάθουν να διατυπώνουν τη φωνή τους δυνατά, και αυτό είναι το πρώτο βήμα στο οποίο στοχεύει το Γραφείο της Επιτρόπου. Θέλουμε να ενδυναμώσουμε τα παιδιά, ώστε να διαμορφώνουν άποψη που δεν χειραγωγείται, βασισμένη στη γνώση και την εμπειρία τους. Η άποψή τους πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, για να οδηγηθούμε σε ουσιαστική συμμετοχή στη διαμόρφωση του αυριανού κόσμου, που είναι ο δικός τους κόσμος. Υπάρχει ήδη ο θεσμός των εφήβων συμβούλων της Επιτρόπου, ο οποίος ανανεώνεται κάθε χρόνο, όπως και ο θεσμός της Κυπριακής Παιδοβουλής, ο οποίος αποτελεί έναν πρωτοποριακό θεσμό, που ενισχύει τη συμμετοχή των παιδιών στη λήψη αποφάσεων και στην εφαρμογή των δικαιωμάτων τους στην Κύπρο, με τον οποίο συνεργαζόμαστε στενά. Στόχος μας είναι να τους ενδυναμώσουμε ακόμη περισσότερο, παρέχοντας εργαλεία και σε σχολεία και σε άλλους φορείς, ώστε να ενισχύουν τη φωνή των παιδιών. Είναι σημαντικό να πλαισιωθεί η συμμετοχή τους με διαδικασίες που θα καθιστούν εφικτό το να ακούγεται η γνώμη τους πριν τη λήψη αποφάσεων, και να αξιοποιείται ως η γνώμη ατόμων που γνωρίζουν, κρίνουν και έχουν δικαίωμα να διαμορφώνουν τον κόσμο που αύριο θα ζήσουν τα ίδια.
Ποια είναι η Έλενα Περικλέους
Η Έλενα Περικλέους είναι η νέα Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, μια θέση με ιδιαίτερη βαρύτητα σε μια εποχή όπου οι προκλήσεις για τα παιδιά και τους νέους πολλαπλασιάζονται. Με καταγωγή από τον Κάμπο και την κατεχόμενη Πεντάγυια, κουβαλά στις αποσκευές της μια μακρά πορεία στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την κοινωνική δράση. Απόφοιτη της Παιδαγωγικής Ακαδημία Κύπρου και του Πανεπιστημίου Κύπρου, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στο Λονδίνο, υπηρέτησε για δεκαετίες τη δημόσια εκπαίδευση ως δασκάλα και διευθύντρια, ενώ διετέλεσε και λειτουργός στο Υφυπουργείο Πολιτισμού.