Ένα στα πέντε νοικοκυριά βυθισμένο βαθιά στη φτώχεια

Ένα στα πέντε νοικοκυριά στην Κύπρο δυσκολεύεται να καλύψει τις βασικές ανάγκες της καθημερινότητας, ακόμη και μετά τις μεγάλες περικοπές που έχει ήδη κάνει. Παρά τις προσπάθειες εξοικονόμησης, οι χαμηλοί μισθοί δεν επιτρέπουν σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού να ανταποκριθεί στο συνεχώς αυξανόμενο κόστος για ηλεκτρισμό, τρόφιμα και άλλα βασικά αγαθά που καθορίζουν την ποιότητα ζωής.
Τα στοιχεία προέρχονται από έκθεση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), η οποία βασίζεται σε δεδομένα του 2024 και εξετάζει την έννοια της «υποκειμενικής φτώχειας».
Η νέα αυτή μέτρηση φωτίζει μια πλευρά της οικονομικής δυσχέρειας που δεν αποτυπώνεται πάντα στους καθαρούς αριθμούς. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι το φαινόμενο πλήττει περισσότερο τις γυναίκες και τους νέους, αποκαλύπτοντας μια κοινωνική ανισορροπία που βαθαίνει χρόνο με το χρόνο.
Σύμφωνα με τη Eurostat, ο δείκτης της υποκειμενικής φτώχειας είναι νεοσύστατος και έρχεται να συμπληρώσει τους παραδοσιακούς δείκτες, όπως τον κίνδυνο φτώχειας, τη σοβαρή υλική και κοινωνική στέρηση και τα νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας.
Πρόκειται για μια προσέγγιση που βασίζεται στην ετήσια μεταβλητή EU-SILC «Ικανότητα να τα βγάλει κανείς πέρα». Σε αντίθεση με το ποσοστό κινδύνου φτώχειας, που μετράται βάσει εισοδημάτων, η υποκειμενική φτώχεια αποτυπώνει το πώς οι ίδιοι οι πολίτες αντιλαμβάνονται τις δυσκολίες κάλυψης των αναγκών τους στην καθημερινή ζωή.
Η αξιολόγηση λαμβάνει υπόψη την υλική κατάσταση των νοικοκυριών -εισόδημα, δαπάνες, χρέος και πλούτο- και βασίζεται σε έξι κατηγορίες απαντήσεων: «Με μεγάλη δυσκολία», «Με δυσκολία», «Με κάποια δυσκολία», «Αρκετά εύκολα», «Εύκολα» και «Πολύ εύκολα».
Ως «υποκειμενικά φτωχά» θεωρούνται τα νοικοκυριά που απάντησαν «Με μεγάλη δυσκολία» ή «Με δυσκολία». Η μεθοδολογία αυτή θεωρείται πιο συντηρητική από άλλες που βασίζονται στο δηλωθέν ελάχιστο εισόδημα διαβίωσης, ωστόσο προσφέρει μια πιο ρεαλιστική εικόνα της πίεσης που βιώνουν τα νοικοκυριά.
Τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι, πέρα από την οικονομική πίεση, υπάρχει και έντονο ψυχολογικό βάρος που επηρεάζει την αίσθηση ασφάλειας και προοπτικής των πολιτών, ιδιαίτερα των νέων νοικοκυριών και των μονογονεϊκών οικογενειών.
Πιο ευάλωτες οι γυναίκες και οι νέοι
Από τα στοιχεία της Eurostat προκύπτουν τα εξής:
20,8% των πολιτών στην Κύπρο βρίσκονται στο φάσμα της υποκειμενικής φτώχειας -ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (17,4%).
Τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη καταγράφονται στην Ελλάδα (66,8%), τη Βουλγαρία (37,4%) και τη Σλοβακία (28,7%), ενώ τα χαμηλότερα σε Λουξεμβούργο (8,5%), Γερμανία και Ολλανδία (7,3%).
Στις γυναίκες, το ποσοστό στην Κύπρο είναι 21,8%, έναντι 19,8% στους άνδρες.
Στους νέους κάτω των 18 ετών το ποσοστό φτάνει το 24,2% (25,2% στα αγόρια, 23,1% στα κορίτσια).
Στην ηλικιακή ομάδα 18–64 ετών, που αποτελεί τον βασικό κορμό του εργατικού δυναμικού, το ποσοστό ανέρχεται σε 20,7% (18,9% άνδρες, 22,4% γυναίκες).
Για τα άτομα 65 ετών και άνω, το ποσοστό είναι 17,8% (16,8% άνδρες, 18,7% γυναίκες).
Κωνσταντίνος Ζαχαρίου