Ένα Εφοριακό Συμβούλιο που αξίζει στον πολίτη

Το Εφοριακό Συμβούλιο αποτελεί έναν από τους βασικότερους θεσμούς απονομής διοικητικής δικαιοσύνης και διασφάλισης της φορολογικής ισονομίας. Από τη λειτουργία του εξαρτάται η εμπιστοσύνη του πολίτη προς το κράτος και η αξιοπιστία του φορολογικού συστήματος συνολικά.
Το πρόσφατο νομοσχέδιο για την επιτάχυνση των διαδικασιών του Εφοριακού Συμβουλίου κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Η μείωση του χρόνου εξέτασης των υποθέσεων από δώδεκα σε έξι μήνες και η εισαγωγή ανατρεπτικής προθεσμίας αποτελούν κρίσιμες παρεμβάσεις. Όμως, η ταχύτητα δεν επιτυγχάνεται με διατάξεις· επιτυγχάνεται με δυνατότητες και εργαλεία.
Η επιτυχία κάθε θεσμικής μεταρρύθμισης εξαρτάται από τη δυνατότητα εφαρμογής της. Σήμερα, το Εφοριακό Συμβούλιο καλείται να επιτελέσει ένα σύνθετο έργο με περιορισμένους ανθρώπινους και υλικούς πόρους, γεγονός που επηρεάζει τη συνολική του αποτελεσματικότητα.
Δεν πρόκειται απλώς για οργανωτικό ζήτημα, αλλά για θέμα βαθύτερης θεσμικής αξιοπιστίας.
Αν θέλουμε πραγματικά ένα σύγχρονο και λειτουργικό Εφοριακό Συμβούλιο, οφείλουμε να του εξασφαλίσουμε την απαραίτητη στήριξη: επαρκή στελέχωση, σύγχρονη διοικητική υποδομή και σταθερή τεχνική και γραμματειακή υποστήριξη. Αυτές είναι οι στοιχειώδεις προϋποθέσεις ώστε να απονέμεται φορολογική δικαιοσύνη με συνέπεια και ταχύτητα.
Ταυτόχρονα, ακούγονται φωνές που, με ανυπόστατα επιχειρήματα ή προτάσεις που ισοδυναμούν με ανεπαρκή υποκατάστατα του Συμβουλίου, θέτουν το ενδεχόμενο κατάργησης ή αποδυνάμωσης του θεσμού. Πρέπει να είναι απολύτως σαφές ότι τέτοιο θέμα δεν τίθεται.
Η κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα και η κοινωνία των πολιτών αναγνωρίζουν πλήρως την αναγκαιότητα διατήρησης και ενίσχυσης του θεσμού. Το Εφοριακό Συμβούλιο δεν αποτελεί εμπόδιο στη φορολογική διοίκηση· είναι εγγύηση δικαιοσύνης και διαφάνειας. Οφείλουμε, λοιπόν, να το ενδυναμώσουμε και να το εκσυγχρονίσουμε, όχι να το υπονομεύσουμε.
Όπως επισημαίνει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο άρθρο του (Καθημερινή, 2 Νοεμβρίου 2025), σχετικά με την ανάγκη υπερψήφισης της προτεινόμενης φορολογικής μεταρρύθμισης:
«Όλα αυτά ενισχύουν τη διαφάνεια, μειώνουν την αβεβαιότητα, στέλνουν ένα σαφές μήνυμα προβλεψιμότητας και καθιστούν την Κύπρο έναν αξιόπιστο και σταθερό τόπο για να εργάζεσαι, να επενδύεις και να μεγαλώνεις οικογένεια. Η οποιαδήποτε καθυστέρηση λειτουργεί εις βάρος της ανταγωνιστικότητας των κυπριακών επιχειρήσεων, αλλά και της χώρας μας σε διεθνές επίπεδο.»
Η μετάβαση σε ψηφιακό περιβάλλον αποτελεί πλέον αδήριτη ανάγκη. Οι ογκώδεις έντυποι φάκελοι, οι φυσικές μετακινήσεις και οι χειρόγραφες υποβολές ανήκουν στο παρελθόν. Είναι αδιανόητο, εν έτει 2025, ο φορολογούμενος να πρέπει να μεταβεί αυτοπροσώπως στη Λευκωσία για να καταθέσει Ιεραρχική Προσφυγή. Η ηλεκτρονική υποβολή δεν είναι πολυτέλεια· είναι στοιχειώδες δικαίωμα και έκφραση ισότητας μεταξύ των πολιτών, ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας τους.
Για να λειτουργεί αποδοτικά, το Εφοριακό Συμβούλιο χρειάζεται μεγαλύτερη θεσμική αυτονομία και ευελιξία. Ένα όργανο που απονέμει διοικητική δικαιοσύνη δεν μπορεί να εξαρτάται από εξωτερικούς περιορισμούς ή διοικητικές αγκυλώσεις. Η δυνατότητα εσωτερικής οργάνωσης, η αξιοποίηση σύγχρονων εργαλείων και η λειτουργία με σαφή χρονοδιαγράμματα θα ενισχύσουν τη διαφάνεια και την ταχύτητα των αποφάσεων — προς όφελος του πολίτη και του κράτους.
Η μείωση του χρόνου έκδοσης αποφάσεων του Διοικητικού Δικαστηρίου είναι επίσης καθοριστική. Οι σύντομες και τεκμηριωμένες αποφάσεις επί φορολογικών θεμάτων λειτουργούν καθοδηγητικά τόσο για το Εφοριακό Συμβούλιο όσο και για το Τμήμα Φορολογίας, διαμορφώνοντας μια πιο συνεπή και δίκαιη φορολογική νομολογία.
Την ίδια ώρα, το ίδιο το Διοικητικό Δικαστήριο μπορεί να αντλήσει σημαντικά στοιχεία από το έργο του Εφοριακού Συμβουλίου, το οποίο ακούει μαρτυρίες και εξετάζει τα διάδικα μέρη δια ζώσης. Η ακρόαση αυτή, που σπανίως γίνεται στο Διοικητικό Δικαστήριο, προσφέρει ασφαλή ευρήματα και ουσιαστική τεκμηρίωση σε σύνθετες υποθέσεις που ακολουθούν τη διοικητική προσφυγή.
Η επιτυχία του νομοσχεδίου δεν θα κριθεί από τις διατάξεις του, αλλά από το αν θα δώσουμε στο Εφοριακό Συμβούλιο τα εργαλεία να πετύχει — για το κράτος, αλλά κυρίως για τον πολίτη, εκείνον που ζητά δικαιοσύνη, σαφήνεια και αξιοπιστία.
Η πραγματική μεταρρύθμιση που εισηγείται η πρόταση νόμου δεν βρίσκεται στα χαρτιά· βρίσκεται στη λειτουργία. Έχουμε αποδείξει, στη μέχρι τώρα υπηρεσία μας στο Εφοριακό Συμβούλιο, ότι γνώμονάς μας είναι η απόδοση φορολογικής δικαιοσύνης, τόσο προς τα δημόσια ταμεία όσο και προς τον Κύπριο ή ξένο φορολογούμενο, στα θεμέλια των οποίων εδράζεται η κυπριακή οικονομία.
Με τους απαιτούμενους πόρους, το Εφοριακό Συμβούλιο μπορεί να αντεπεξέλθει άμεσα στις προκλήσεις που εισηγείται η πρόταση νόμου της Κοινομβουλευτικής Επιτροπής Νομικών Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως.
Ανδρέας Καϊλάς, Μέλος του Εφοριακού Συμβουλίου