Έκθεση Ελεγκτικής: Δωρεές με… προσδοκία ανταλλάγματος – Σκιές πάνω από τον Φορέα Κοινωνικής Στήριξης

ΕΥ: Σχέση επιρροής ή προσδοκία οφέλους – Ο Φορέας Κοινωνικής Στήριξης απαντά ότι δεν διαπιστώθηκε καμία παρατυπία
Η Ελεγκτική Υπηρεσία (ΕΥ), σε σημερινή έκθεσή της για τον Ανεξάρτητο Φορέα Κοινωνικής Στήριξης, διαπιστώνει ενδείξεις ύπαρξης σχέσης επιρροής ή προσδοκίας οφέλους από μέρους ορισμένων δωρητών προς τον Φορέα, εισηγούμενη τη λήψη μέτρων για ενίσχυση της διαφάνειας.
Από την πλευρά του, ο Φορέας απορρίπτει τις αιτιάσεις, υπογραμμίζοντας ότι ο έλεγχος δεν ανέδειξε καμία παρατυπία και ότι η έκθεση εκφεύγει του καθαρά ελεγκτικού της ρόλου.
Η εικόνα των αριθμών ενισχύει τις σκιές. Μόνο το 2023–2024, ο Φορέας συγκέντρωσε €2,5 εκατομμύρια, πενταπλάσια αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Ανάμεσα στους δωρητές, εταιρείες που την ίδια περίοδο διαπραγματεύονταν ή εκτελούσαν συμβάσεις με το κράτος, ναυτιλιακές που επωφελήθηκαν από αποφάσεις για τον φόρο χωρητικότητας και πρόσωπα συνδεδεμένα με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.
Ωστόσο, ο έλεγχος των εισφορών ανέδειξε περιπτώσεις εταιρειών που, την ίδια περίοδο που συνεισέφεραν σημαντικά ποσά, είχαν ή συνέχισαν να διατηρούν οικονομικές σχέσεις με το κράτος.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι:
- Μία εταιρεία κατέβαλε €695.750 την περίοδο 2023–2024, ενώ ταυτόχρονα διαπραγματευόταν μεγάλη σύμβαση με το κράτος.
- Έξι ναυτιλιακές εταιρείες δώρισαν συνολικά €750.000 (34% των εισφορών του 2024), χρονιά κατά την οποία το Υπουργικό Συμβούλιο έλαβε αποφάσεις για τον φόρο χωρητικότητας.
- Πρόσωπα συνδεδεμένα με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα φέρονται να δώρισαν περίπου €685.000 μεταξύ 2018–2024.
Η Υπηρεσία υποστηρίζει ότι, ανεξάρτητα από το εάν οι εισφορές έγιναν καλόπιστα, «δημιουργείται η εντύπωση μεροληπτικής μεταχείρισης» και ότι «ο Φορέας ενδέχεται να χρησιμοποιείται ως επικοινωνιακό μέσο».
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στη θεσμική ιδιαιτερότητα ότι ο/η Πρόεδρος του Φορέα είναι ο/η εκάστοτε Πρώτη Κυρία ή Πρώτος Κύριος, δηλαδή ο/η σύζυγος του εκάστοτε Προέδρου της Δημοκρατίας, γεγονός που «δημιουργεί ιδιάζουσα σχέση με την πολιτειακή εξουσία».
Η ΕΥ κρίνει ότι το υφιστάμενο σύστημα λειτουργίας «δεν επαρκεί για να διασφαλίσει τη θεσμική ακεραιότητα που απαιτείται όταν η φιλανθρωπία διασταυρώνεται με την εξουσία» και εισηγείται όπως ο Φορέας αποδέχεται δωρεές άνω των €20.000 μόνο με τη συναίνεση του δωρητή για δημοσιοποίηση του ποσού, ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια και να περιοριστεί η καχυποψία.
Φορέας Κοινωνικής Στήριξης: «Καμία παρατυπία – Εκφεύγει του ρόλου της η ΕΥ»
Ο Φορέας, από την πλευρά του, απορρίπτει τις αιτιάσεις ως «εικασίες» και «παρεκκλίσεις από τον ρόλο της ΕΥ», ισχυριζόμενος ότι «ουδεμία παρατυπία» εντοπίστηκε. Ωστόσο, η επιχειρηματολογία του καταλήγει να υπογραμμίζει ακριβώς το πρόβλημα: μια δομή που είναι θεσμικά “άψογη”, αλλά πολιτικά διάτρητη.
Σε εκτενή απάντησή του, ο Γενικός Λογιστής και Ταμίας της Επιτροπής Διαχείρισης, Ανδρέας Αντωνιάδης, τονίζει ότι «ουδεμία παρατυπία ή μεμπτό στοιχείο προέκυψε» από τον έλεγχο συμμόρφωσης που διενήργησε η Ελεγκτική Υπηρεσία. Όπως αναφέρει, ο έλεγχος κάλυψε το διάστημα από το 2015 και επιβεβαίωσε ότι ο Φορέας λειτουργεί απολύτως εντός του νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου.
Ο κ. Αντωνιάδης υποστηρίζει ότι η ΕΥ «εισήγαγε αυτεπαγγέλτως ζητήματα που δεν εμπίπτουν στον αρχικό σκοπό του ελέγχου, εκφεύγουν των αρμοδιοτήτων της και στερούνται ελεγκτικής μαρτυρίας», προσθέτοντας ότι οι αναφορές βασίζονται σε «εικασίες που δημιουργούν εντυπώσεις χωρίς τεκμηρίωση». Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή ζήτησε γνωμάτευση από τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας.
Ο Φορέας διευκρινίζει ότι λειτουργεί με πλήρη διαφάνεια και λογοδοσία, με δημοσιευμένα κριτήρια επιλεξιμότητας και χωρίς πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα των αιτητών. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι η προεδρία από την Πρώτη Κυρία είναι θεσμοθετημένη και δεν συνιστά «ιδιάζουσα σχέση», όπως αναφέρει η έκθεση.
Η Επιτροπή Διαχείρισης εκφράζει «έντονη ανησυχία για την προσπάθεια μετατροπής ενός τεχνοκρατικού ελέγχου συμμόρφωσης σε εργαλείο πολιτικής εκμετάλλευσης», υπογραμμίζοντας ότι η αποστολή του Φορέα είναι καθαρά κοινωνική και υπεράνω κομματικών γραμμών. «Η κοινωνική αλληλεγγύη δεν είναι υπόθεση εντυπώσεων ούτε αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης, αλλά υποχρέωση απέναντι στους νέους που έχουν πραγματική ανάγκη», σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Ο Φορέας δηλώνει ότι θα συνεχίσει να λειτουργεί «με συνέπεια, σεβασμό στους θεσμούς και προσήλωση στο δημόσιο συμφέρον», παραμένοντας ανοιχτός σε διάλογο και βελτιώσεις που θα ενισχύσουν περαιτέρω τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη των πολιτών.