Άμεση βελτίωση ψυχικής υγείας αν κάνετε αυτό για μία μόλις εβδομάδα. Αντέχετε όμως;

Πολλές μελέτες έχουν συνδέσει την έντονη χρήση των social media με αυξημένο άγχος, κακή διάθεση και συναισθηματική εξάντληση μεταξύ των νεαρών ενηλίκων.
Τώρα, μια νέα έρευνα δείχνει πόσο γρήγορα μπορούν να ανακάμψουν ο εγκέφαλος και η διάθεση: η αποχή για μία και μόνο εβδομάδα από τα social media βελτιώνει σημαντικά την ψυχική υγεία, με μετρήσιμες μειώσεις στο άγχος, την κατάθλιψη και το στρες.
Τι διαπίστωσε η μελέτη
Στην τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open, οι ερευνητές ζήτησαν από νεαρούς ενήλικες να κάνουν ένα διάλειμμα μίας εβδομάδας από όλες τις μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένων των Facebook, Instagram, TikTok, Snapchat και X (Twitter).
Σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που συνέχισαν την κανονική χρήση, όσοι απείχαν από τα social media παρουσίασαν:
- Χαμηλότερα επίπεδα άγχους
- Λιγότερα συμπτώματα κατάθλιψης
- Βελτιωμένη συναισθηματική ευεξία
- Καλύτερη ποιότητα ύπνου
- Σημαντικά μειωμένο καθημερινό στρες
Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτά τα οφέλη εμφανίστηκαν μέσα σε μόλις 7 ημέρες, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι ψυχολογικές επιπτώσεις της συνεχούς χρήσης social media είναι άμεσες και αναστρέψιμες, ειδικά σε μια δημογραφική ομάδα (νέοι) που είναι ήδη ευάλωτη σε προκλήσεις ψυχικής υγείας.
Γιατί βοηθάει τόσο πολύ 1 εβδομάδα αποχής από τα social media;
1. Μειωμένη γνωστική υπερφόρτωση
Οι νέοι ενήλικες συχνά αντιμετωπίζουν συνεχή ροή πληροφοριών: ειδήσεις, βίντεο, μηνύματα, σχόλια και ειδοποιήσεις.
Ένα διάλειμμα μιας εβδομάδας μειώνει αυτήν την υπερφόρτωση, επιτρέποντας στον εγκέφαλο να ανακάμψει από τη συνεχή εστίαση και συναισθηματική διέγερση.
2. Λιγότερη κοινωνική σύγκριση
Πλατφόρμες όπως το Instagram και το TikTok δίνουν έμφαση σε ένα επιμελημένο, εξιδανικευμένο περιεχόμενο.
Η αποχή διακόπτει τον κύκλο της σύγκρισης του εαυτού με συνομηλίκους ή influencers, η οποία συνδέεται στενά με το άγχος, τη δυσαρέσκεια με την αυτοεικόνα και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση.
3. Μειωμένος “φόβος μήπως χάσεις κάτι” (FOMO)
Κατά ειρωνικό τρόπο, ο χρόνος μακριά από τα social media συχνά μειώνει τον FOMO αντί να τον αυξάνει.
Το διάλειμμα αφαιρεί τη συνεχή υπενθύμιση γεγονότων, επιτευγμάτων ή κοινωνικών συγκεντρώσεων που φαίνεται να απολαμβάνουν άλλοι.
4. Καλύτερος ύπνος
Πολλοί νεαροί ενήλικες ελέγχουν τα τηλέφωνά τους αργά το βράδυ, γεγονός που διαταράσσει την παραγωγή μελατονίνης και αυξάνει τον κατακερματισμό του ύπνου.
Χωρίς το λεγόμενο doom scrolling κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι συμμετέχοντες κοιμόντουσαν πιο βαθιά, ένας βασικός παράγοντας για τη βελτίωση τόσο της διάθεσης όσο και της γνωστικής λειτουργίας.
5. Περισσότερη άμεση επαφή εκ του σύνεγγυς
Η μείωση της ψηφιακής επικοινωνίας συχνά αυξάνει την αλληλεπίδραση στον πραγματικό κόσμο, η οποία είναι πιο συναισθηματικά θρεπτική και λιγότερο πιθανό να προκαλέσει άγχος.
Τι σημαίνει αυτό για τους νεαρούς ενήλικες
Τα ευρήματα δεν υποδηλώνουν ότι οι νεαροί ενήλικες πρέπει να εγκαταλείψουν εντελώς τα social media. Αντίθετα, υπογραμμίζουν πώς ακόμη και σύντομα, δομημένα διαλείμματα μπορούν να αποκαταστήσουν ουσιαστικά την ψυχική ευεξία.
Μια ψηφιακή παύση μίας εβδομάδας μπορεί να βοηθήσει σε:
- Επαναφορά συναισθηματικής ισορροπίας
- Μείωση του άγχους κατά τη διάρκεια αγχωτικών περιόδων (εξετάσεις, προθεσμίες εργασίας)
- Βελτίωση της διάθεσης μετά από έντονη διαδικτυακή έκθεση
- Σβήσιμο μοτίβων ψυχαναγκαστικής ενασχόλησης (doom scrolling)
Το βασικό όφελος είναι ότι δίνει στο μυαλό χρόνο να αποσυμπιεστεί.
Συχνές Ερωτήσεις
Πρέπει να κόψω εντελώς τα social media για να έχω οφέλη;
Όχι. Ένα σύντομο διάλειμμα, ακόμη και για μία εβδομάδα, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη διάθεση και τα επίπεδα άγχους.
Θα επιδεινώσει ένα διάλειμμα την κοινωνική μου ζωή;
Οι περισσότεροι άνθρωποι αναφέρουν το αντίθετο: πιο ουσιαστικές προσωπικές επαφές.
Βοηθά άτομα άνω των 30;
Η μελέτη επικεντρώθηκε σε νέους ενήλικες, όμως άλλες έρευνες δείχνουν ότι ενήλικες όλων των ηλικιών επωφελούνται από την μειωμένη έκθεση στα social media.
Συμπέρασμα
Αυτή η μελέτη προσθέτει στις αυξανόμενες ενδείξεις ότι τα social media δεν είναι συναισθηματικά ουδέτερα και ότι η αποχή, έστω και για λίγο, μπορεί να αποτελέσει μια ισχυρή επαναφορά στην ψυχική υγεία.
Οι νεαροί ενήλικες που απέχουν μόλις μία εβδομάδα από τις μεγάλες πλατφόρμες αναφέρουν λιγότερο άγχος, λιγότερα συμπτώματα κατάθλιψης και καλύτερο ύπνο.
Πηγές: npr.org / euronews.com / bcitnews.com / mayoclinic.org