Preparing the Matchmaker, Despite a Difficult Marriage

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Ο Ντόναλντ, ο Μπίμπι και ο Ταγίπ έχουν πολλά κοινά. Τους δυο τελευταίους τους χωρίζει, στη φάση αυτή ο δικός τους, ξεχωριστός, αγώνας επικράτησης.
Ο Ντόναλντ Τραμπ προσπαθεί να κρατήσει ισορροπίες μεταξύ των δύο και γιατί όχι να κάνει και το συμπεθεριό. Ο Αμερικανός Πρόεδρος θεωρεί πως οι διαφορές και οι αντιπαραθέσεις των δύο άλλοτε φίλων μπορούν να γεφυρωθούν με τα αστειάκια και τις φιλοφρονήσεις. Το ότι οι Νετανιάχου και Ερντογάν έχουν τις ίδιες προσεγγίσεις σε ό,τι αφορά τις πρακτικές και τις επεκτατικές βλέψεις τους, αυτό δεν σημαίνει τίποτε. Είναι δε προφανές πως, στην παρούσα συγκυρία, οι σχεδιασμοί τους στην περιοχή δεν αναμένεται ότι θα συγκλίνουν, ώστε να υπάρξουν -ξανά- κοινοί βηματισμοί. Αυτό, βέβαια, δεν μπορεί να αποκλεισθεί, κυρίως εάν οι Αμερικανοί επιμένουν με το γνωστό τρόπο του Ντόναλντ Τραμπ.
Είναι σαφές πως βρίσκονται σε συνεχή ανταγωνισμό, που αναδεικνύεται μέσα από υψηλούς τόνους, καθώς επιδιώκουν αμφότεροι να επικρατήσουν και να έχουν την πρωτοκαθεδρία στην περιοχή. Ο μεταξύ τους πόλεμος επικράτησης μπορεί, κάποια στιγμή, να εξελιχθεί χωρίς όρια. Είναι προφανώς μια εξέλιξη που δεν θέλουν ούτε το Ισραήλ, ούτε η Τουρκία, αλλά ποσώς δεν επιθυμούν οι Αμερικανοί. Οι τελευταίοι, διά του Προέδρου Τραμπ, προσπαθούν να κρατήσουν σε απόσταση ασφαλείας τους δυο συμμάχους τους. «Είμαι με τον Ερντογάν μέχρι τέλους, απόλυτα, είμαι με τον Νετανιάχου μέχρι τέλους δεν θα υπάρξει (μεταξύ τους) πρόβλημα», είπε ο… ισορροπιστής Τραμπ, αφήνοντας ανοικτό και το θέμα πώλησης των μαχητικών F-35 στην κατοχική Τουρκία. Το είπε σπεύδοντας καθησυχαστικά να αναφέρει ότι υπόσχεται πως «δεν θα τα χρησιμοποιήσουν ποτέ κατά του Ισραήλ». Εννοώντας προφανώς πως θα μπορεί να τα χρησιμοποιήσει εναντίον οποιασδήποτε άλλης χώρας, πλην του Ισραήλ. Θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να στραφούν εναντίον της Ελλάδος και της Κύπρου; Αυτό δεν τον απασχόλησε.
Οι υπερβολές του Τραμπ, ότι «χωρίς τον Νετανιάχου δεν θα υπήρχε Ισραήλ» και «η Τουρκία είναι μια υπέροχη χώρα και ο Ερντογάν είναι ένας εξαιρετικός ηγέτης», προφανώς και δεν πιάνουν στον βαθμό που θέλει. Το μήνυμα, ωστόσο, πήγε και στους δύο.
Αυτό το πλαίσιο, το οποίο τους καθορίζει ο Αμερικανός Πρόεδρος, οδηγεί στη συνύπαρξη στην περιοχή. Εάν θα γίνει αποδεκτό τούτο θα φανεί στη συνέχεια, στην πράξη. Είναι, όμως, σαφές τι θέλει και τι επιδιώκει η Ουάσινγκτον.
Και σε αυτό το παιχνίδι εντυπώσεων και επικράτησης, που υπάρχει, βρίσκονται και η Κύπρος και η Ελλάδα. Η κατοχική Τουρκία θέλει τον έλεγχο της περιοχής και επιχειρεί να επιβληθεί σε Αθήνα και Λευκωσία, περιορίζοντας τις δράσεις τους. Γι’ αυτό και αντιδρά κατά των όποιων κινήσεων της Ελλάδος και της Κύπρου, οι οποίες κατά την εκτίμηση της Άγκυρας ενδεχομένως να επηρεάζουν τους δικούς της σχεδιασμούς. Από την άλλη, το Ισραήλ σε αυτή την αντιπαράθεση με την Τουρκία, επιχειρεί να συγκροτήσει μέτωπα και συνεργασίες με κράτη της περιοχής, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος.
Όλα αυτά γίνονται ενώ πρέπει όλοι να θυμούνται ότι δεν υπάρχει τίποτε δεδομένο. Τίποτε δεν ισχύει αναφορικά με το διεθνές σύστημα, κι όλα αλλάζουν. Οι χθεσινοί φίλοι είναι σήμερα απέναντι. Συνεργασίες αναπτύσσονται με βάση συγκυριακές εξελίξεις. Η Λευκωσία αξιοποιεί τα εμπλεκόμενα συμφέροντα προς όφελός της, γνωρίζοντας πως αυτό μπορεί να έχει ημερομηνία λήξης. Προφανώς και πρέπει να αξιοποιείται ο χρόνος, οι σχέσεις, χωρίς, βέβαια, να μπαίνουν όλα τα αυγά στο ίδιο καλάθι.
Παρακολουθώντας τον Τραμπ με τον Νετανιάχου και τον Ζελένσκι, είναι να διερωτάται κανείς τα περί «σωστής πλευράς της ιστορίας». Η σωστή πλευρά της ιστορίας αλλάζει, όπως αλλάζει και το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Τι κάνουμε; Αξιοποιούμε τις ευκαιρίες χωρίς να ξεχνούμε το προφανές: Είμαστε, όσο «αφελές» και να ακούγεται με το Δίκαιο, τους ανθρώπους και τα δικά μας συμφέροντα κι όχι των τρίτων. Απέναντι στους κατακτητές και τις γενοκτονίες.