Πανίκος Νικολάου – Τράπεζα Κύπρου: Χωρίς κέρδη, πώς θα στηρίξουμε την οικονομία;

Η κερδοφορία των τραπεζών δεν είναι «αρρώστια» ή «αλλεργία», αλλά ένδειξη οικονομικής υγείας. Αν δεν είμαστε κερδοφόροι, πώς θα μπορέσουμε να δανείζουμε, να προστατεύουμε τις καταθέσεις, να εισαγάγουμε νέες υπηρεσίες για τους πελάτες μας, να ανταμείψουμε το προσωπικό ή να παραμείνουμε ελκυστικοί για τους επενδυτές;
Με αυτό και με άλλα επιχειρήματα, ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου Πανίκος Νικολάου δίνει, μέσα από τη συνέντευξή του στον Φιλελεύθερο, τη δική του θέση για την επαναφορά της πρότασης νόμου του ΑΚΕΛ για επιβολή έκτακτου τέλος αλληλεγγύης σε πιστωτικά ιδρύματα. Το συγκεκριμένο ζήτημα, υποδεικνύει ο τραπεζίτης, παραμένει στην επικαιρότητα εδώ και αρκετό καιρό και επανέρχεται κάθε φορά που πλησιάζουν εκλογές. «Πιστεύω πως έχει κουράσει την κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί αβεβαιότητα για τους ξένους επενδυτές».
Στέλνει, επίσης, μήνυμα προς όλες τις πλευρές, ότι η συζήτηση για τον ρόλο των τραπεζών πρέπει να γίνεται με ψυχραιμία και αντικειμενικότητα, αναδεικνύοντας δίκαια τη συμβολή των τραπεζών στην οικονομία και την κοινωνία.
Σχετικά με τον τραπεζικό ανταγωνισμό και τις εξαγορές που έχουν κάνει ελληνικοί όμιλοι για να εδραιώσουν την θέση τους στην κυπριακή αγορά, ο κ. Νικολάου αναφέρει: «Αντιμετωπίζουμε τον ανταγωνισμό ως κινητήριο δύναμη για τη συνεχή πρωτοπορία μας, εφαρμόζοντας και εξελίσσοντας το επιτυχημένο επιχειρηματικό μας μοντέλο χωρίς εφησυχασμό».
Όσον αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη, ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου επισημαίνει ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αναμόρφωση των τραπεζικών υπηρεσιών. Μέσω προηγμένων αλγορίθμων και συστημάτων μηχανικής μάθησης, οι τράπεζες μπορούν να αναλύουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων για να προβλέπουν οικονομικές τάσεις, να ανιχνεύουν απάτες και να προσωποποιούν την εξυπηρέτηση πελατών. Για το αν η τεχνολογία θα φέρει και μειώσεις προσωπικού, ο κ. Νικολάου εξηγεί ότι δεν μειώνει απαραίτητα τις θέσεις εργασίας, αντιθέτως, αλλάζει τις απαιτήσεις και τον τρόπο που εργαζόμαστε.
Το ΑΚΕΛ επανέρχεται με πρόταση νόμου που αποσκοπεί στη θέσπιση νομοθεσίας με την οποία επιβάλλεται έκτακτο τέλος αλληλεγγύης πιστωτικών ιδρυμάτων για τα φορολογικά έτη 2025 και 2026, ως προσωρινό και στοχευμένο μέτρο. Την προηγούμενη φορά, η Βουλή απέρριψε παρόμοια πρόταση. Εκτιμάται ότι λόγω της προεκλογικής περιόδου (βουλευτικές εκλογές) και με ορίζοντα τις προεδρικές του 2028, οι τράπεζες θα βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος με διάφορες προτάσεις νόμου…
Το συγκεκριμένο ζήτημα παραμένει στην επικαιρότητα εδώ και αρκετό καιρό και επανέρχεται κάθε φορά που πλησιάζουν εκλογές. Πιστεύω πως έχει κουράσει την κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί αβεβαιότητα για τους ξένους επενδυτές. Όταν μια χώρα στοχεύει στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, δεν μπορεί χωρίς ξεκάθαρη τεκμηρίωση να φορολογεί τον τομέα που προσελκύει τις περισσότερες επενδύσεις, διαφοροποιώντας τη φορολογία του σε σχέση με άλλους κλάδους.
Δεν θα επαναλάβω τα γνωστά επιχειρήματα για τους φόρους που ήδη πληρώνουν οι τράπεζες, το επιπλέον τέλος στις καταθέσεις (που αποτελεί έμμεση φορολόγηση), ή τη ζημιά στη φήμη της χώρας. Η κερδοφορία δεν είναι «αρρώστια» ή «αλλεργία», αλλά ένδειξη οικονομικής υγείας. Αν δεν είμαστε κερδοφόροι, πώς θα μπορέσουμε να δανείζουμε, να προστατεύουμε τις καταθέσεις, να εισαγάγουμε νέες υπηρεσίες για τους πελάτες μας, να ανταμείψουμε το προσωπικό ή να παραμείνουμε ελκυστικοί για τους επενδυτές;
Υπενθυμίζω ότι μόλις τα τελευταία χρόνια αρχίσαμε να διανέμουμε μέρισμα, μετά από πάνω από μία δεκαετία. Τα προηγούμενα χρόνια, ειδικά από το 2013-2014, οι μέτοχοί μας παρέμειναν δίπλα μας, στηρίζοντας τόσο εμάς όσο και την ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας, χωρίς άμεσο όφελος.
Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, οι τράπεζες συχνά παρουσιάζονται στη δημόσια συζήτηση ως υπεύθυνες για κάθε οικονομική κρίση, γεγονός που μειώνει διαχρονικά τα επίπεδα κοινωνικής εμπιστοσύνης προς αυτές. Τους αποδίδεται συχνά ευθύνη που δεν τους αναλογεί: η προσδοκία ότι μπορούν, από μόνες τους, να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο όλων των πολιτών. Στην Κύπρο, αυτή η εικόνα έγινε ακόμη πιο έντονη, λόγω της κρίσης του 2013 και των τραυματικών συνεπειών της.
Είναι σημαντικό τα θέματα αυτά να τίθενται στη σωστή βάση στον δημόσιο διάλογο, ώστε η συζήτηση για τον ρόλο των τραπεζών να γίνεται με ψυχραιμία και αντικειμενικότητα, αναδεικνύοντας δίκαια τη συμβολή τους στην οικονομία και την κοινωνία.
Είστε μια τράπεζα που έχει πλεονάζοντα κεφάλαια και υγιή ισολογισμό. Αυτό σας κάνει να σκέφτεστε την εξαγορά, είτε εντός είτε εκτός Κύπρου, κάποιου χρηματοπιστωτικού ή ασφαλιστικού οργανισμού, με στόχο την αύξηση των εσόδων από διαφοροποιημένες πηγές; Ποιες είναι οι αγορές-στόχοι και οι τομείς που υπάρχει ενδιαφέρον;
Δεν έχουμε κρύψει ότι, ως Συγκρότημα, εξετάζουμε διαρκώς πιθανές μικρές και συμπληρωματικές εξαγορές, με στόχο να ενισχύσουμε τη σταθερή κερδοφορία και να διαφοροποιήσουμε περαιτέρω το επιχειρηματικό μας μοντέλο. Η πρόσφατη εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής Κύπρου αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Αν και διαθέτουμε τη διάθεση και τα οικονομικά μέσα για νέες εξαγορές, θα προχωρήσουμε μόνο εφόσον αυτές ευθυγραμμίζονται με το αναπτυξιακό μας μοντέλο και προσδίδουν αξία στους μετόχους μας. Διαθέτουμε αυστηρά κριτήρια αξιολόγησης, τα οποία θα εφαρμόζουμε σε κάθε νέα επενδυτική ευκαιρία που παρουσιάζεται.
Υπάρχει φυσικά και το αντίστροφο σενάριο. Είστε μια πολύ καλή τράπεζα και άρα μπορεί να γίνετε στόχος εξαγοράς. Έχετε δηλώσει πρόσφατα ότι δεν έγινε κάποια κρούση και αν γίνει θα αξιολογηθεί από το διοικητικό συμβούλιο. Επειδή η Τράπεζα Κύπρου είναι ταυτισμένη με την Κύπρο,πιστεύετε ότι θα μπορούσε να αλλάξει άρδην η μετοχική σύνθεση και να διασυνδεθεί με ένα άλλο κράτος;
Είμαστε αφοσιωμένοι στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των μετόχων και πελατών μας. Όπως έχουμε πράξει και στο παρελθόν, κάθε επίσημη πρόταση που θα υποβληθεί θα εξετάζεται από το Διοικητικό Συμβούλιο, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες, με στόχο τη βέλτιστη εξυπηρέτηση των συμφερόντων της τράπεζας και των μετόχων της.
Έχετε αναφέρει ότι ο στόχος για αύξηση του δανειακού χαρτοφυλακίου ύψους περίπου 4% αναμένεται να ξεπεραστεί, υποστηριζόμενος κυρίως από τα δάνεια στον τομέα διεθνών εργασιών. Κυρίως σε ποιες εταιρείες απευθύνεται ο δανεισμός;
Μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου, ο νέος δανεισμός ανήλθε σε 2,2 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 31% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η ενίσχυση του διεθνούς και επιχειρηματικού χαρτοφυλακίου αποτελεί βασικό πυλώνα της στρατηγικής που έχει ήδη παρουσιαστεί, με σκοπό τη διαφοροποίηση των πηγών των επιτοκιακών εσόδων.
Κατά το εννιάμηνο του 2025, το διεθνές δανειστικό χαρτοφυλάκιο κατέγραψε άνοδο κατά 23%, φτάνοντας τα 1,2 δισ. ευρώ και αντιπροσωπεύοντας περίπου το 11% του συνολικού χαρτοφυλακίου. Το μεγαλύτερο μέρος αφορά δάνεια προς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται κυρίως στην Ελλάδα, αξιοποιώντας τη διευρυμένη διεθνή πελατειακή βάση του Συγκροτήματος και εστιάζοντας σε συγκεκριμένους κλάδους με το ανάλογο προφίλ κινδύνου, όπως η ενέργεια, οι υποδομές, η φιλοξενία και η βιομηχανία.
Περαιτέρω, χορηγήσεις πραγματοποιούνται στον τομέα της ναυτιλίας και μέσω κοινοπρακτικών δανείων. Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, ο κύριος στόχος του Συγκροτήματος παραμένει η επέκταση του διεθνούς χαρτοφυλακίου σε επίπεδο περίπου 1,5 δισ. ευρώ μεσοπρόθεσμα, από 1,2 δισ. ευρώ που βρίσκεται σήμερα.
Η τεχνολογία αλλάζει τις απαιτήσεις
Μπορείτε να μας πείτε ποιο θα είναι το μοντέλο λειτουργίας των τραπεζών σε δύο χρόνια και οι διαφορές με το σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογικές εξελίξεις, όπως για παράδειγμα την τεχνητή νοημοσύνη;
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η τεχνολογία έχει μεταβάλει ουσιαστικά τον τραπεζικό χώρο. Σε συνέντευξή μου στο Forbes Κύπρου στις αρχές του 2020 είχε επισημανθεί ότι «η τράπεζα θα είναι διαφορετική σε τρία χρόνια», κάτι που πλέον αποδεικνύεται από τις σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία μας. Αυτές οι αλλαγές ανταποκρίνονται τόσο στις απαιτήσεις των πελατών όσο και στις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογική πρόοδος. Με την περαιτέρω ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, αναμένονται ακόμα περισσότερες καινοτομίες και βελτιώσεις.
Η τεχνητή νοημοσύνη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αναμόρφωση των τραπεζικών υπηρεσιών. Μέσω προηγμένων αλγορίθμων και συστημάτων μηχανικής μάθησης, οι τράπεζες μπορούν να αναλύουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων για να προβλέπουν οικονομικές τάσεις, να ανιχνεύουν απάτες και να προσωποποιούν την εξυπηρέτηση πελατών. Εργαλεία όπως τα chatbots διευκολύνουν την επικοινωνία, ενώ η αυτοματοποίηση διαδικασιών μειώνει το κόστος και τα ανθρώπινα λάθη. Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη βοηθά στη βελτιστοποίηση της διαχείρισης κινδύνων και στη δημιουργία νέων προϊόντων που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες της σύγχρονης αγοράς.
Αγορές Ινδίας και Ελλάδας: Στρατηγική με βάση το δικό μας μοντέλο
Αναφέρατε, κ. Νικολάου, στην παρουσίαση των τελευταίων αποτελεσμάτων της τράπεζας ότι για την παρουσία ενός Γραφείου Αντιπροσωπείας (rep-office) στην Ινδία έχει γίνει προεργασία για αίτηση λήψης άδειας. Υπάρχουν σχέδια για Γραφείο Αντιπροσωπείας σε χώρες της Μέσης Ανατολής, αν λάβουμε υπόψη ότι ο τραπεζικός ανταγωνισμός από ελληνικούς ομίλους μέσω Κύπρου κινούνται σε αυτές τις αγορές;
Στο παρόν στάδιο όχι. Δεν προβαίνουμε σε ενέργειες που υπαγορεύονται από τις κινήσεις του ανταγωνισμού, αλλά καθορίζουμε τη στρατηγική μας με βάση τα δεδομένα και τις ανάγκες του δικού μας επιχειρηματικού μοντέλου. Η αγορά της Ινδίας παρουσιάζει προοπτικές ανάπτυξης και δυνατότητα δημιουργίας αξιόλογων συνεργειών, γεγονός που οδήγησε στη σχετική επιχειρηματική μας απόφαση. Παρακολουθούμε τις διεθνείς εξελίξεις και, εφόσον διαπιστωθεί ότι υπάρχουν αντίστοιχες ευκαιρίες σε άλλες αγορές, θα αξιολογήσουμε την πραγματοποίηση ανάλογων πρωτοβουλιών.
Για την ελληνική αγορά σκέφτεστε να ανοίξετε Γραφείο Αντιπροσωπείας ή υπάρχουν άλλα σχέδια; Είστε ένας όμιλος σε σχέση με τον ανταγωνισμό ο οποίος έχει παρουσία μόνο στην Κύπρο και άρα έχει λιγότερο εξωστρεφή χαρακτήρα;
Η νέα παρουσία της τράπεζας στην ελληνική αγορά εγκαινιάστηκε με την απόφαση επανεισαγωγής της στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Η συγκεκριμένη επιλογή αποδείχθηκε ορθή και ωφέλιμη για το Συγκρότημα και τους μετόχους του, καθώς συνετέλεσε στην αξιοσημείωτη βελτίωση της εμπορευσιμότητας των μετοχών μας. Ωστόσο, επί του παρόντος η δραστηριοποίηση της τράπεζας στην Ελλάδα θα περιοριστεί σε επιλεκτικές χορηγήσεις δανείων μέσω της Κύπρου.
Η εξωστρέφεια του Συγκροτήματος επεκτείνεται σταδιακά, τόσο μέσω της συστηματικής αύξησης του διεθνούς δανειστικού χαρτοφυλακίου, στην οποία προαναφέρθηκα, όσο και μέσα από την υποστήριξη του συνεχώς αυξανόμενου αριθμού ξένων εταιρειών που έχουν ως έδρα τους την Κύπρο.
Τεχνητή νοημοσύνη, προσωπικό, ανάγκες
Θα υπάρξουν μικρά και στοχευμένα σχέδια για το προσωπικό και το 2026; Έχει γίνει μελέτη στην Τράπεζα Κύπρου πόσες θέσεις εργασίας θα περιορίσει η τεχνητή νοημοσύνη, καθώς ένα μέρος των εργασιών θα μπορεί να γίνεται από τη νέα τεχνολογική εφαρμογή;
Η τεχνολογία δεν μειώνει απαραίτητα τις θέσεις εργασίας, αντιθέτως, αλλάζει τις απαιτήσεις και τον τρόπο που εργαζόμαστε. Γι’ αυτό δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στη συνεχή εκπαίδευση και στην επανεκπαίδευση των ανθρώπων μας. Πάντα, όμως, προσαρμοζόμαστε στις ανάγκες του οργανισμού, γεγονός που εξηγεί γιατί καταφέραμε να διατηρήσουμε εξαιρετική αναλογία εσόδων-εξόδων τα τελευταία χρόνια, ενώ ταυτόχρονα ενισχύσαμε τα οφέλη προς το προσωπικό μας.
Το ενδεχόμενο νέων στοχευμένων σχεδίων εξόδου αξιολογείται διαρκώς, ενώ ήδη μέσα στο 2025 περισσότερα από 100 άτομα έχουν αποχωρήσει μέσω τέτοιων προγραμμάτων.
Ελληνικές τράπεζες και ανταγωνισμός
Ο τραπεζικός κλάδος της Κύπρου άλλαξε το τελευταίο έτος με την είσοδο ελληνικών τραπεζών. Πώς θα αντιμετωπίσει το Συγκρότημα την όξυνση του ανταγωνισμού, κ. Νικολάου;
Ο υγιής ανταγωνισμός είναι ωφέλιμος για όλους. Αντιμετωπίζουμε τον ανταγωνισμό ως κινητήριο δύναμη για τη συνεχή πρωτοπορία μας, εφαρμόζοντας και εξελίσσοντας το επιτυχημένο επιχειρηματικό μας μοντέλο χωρίς εφησυχασμό.
Παρακολουθούμε τις τάσεις της αγοράς και υιοθετούμε νέες τεχνολογίες που ενισχύουν την αποτελεσματικότητά μας. Η δέσμευσή μας να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές διασφαλίζει ότι προσφέρουμε πάντα την καλύτερη δυνατή αξία στους πελάτες μας.