Λία Χαράκη: Όλα τα έργα και οι πρακτικές μου είναι αποτέλεσμα της λέξης ‘ακούω’

Με μία έκδοση με τίτλο «Performance Works of Lia Ηaraki», η Λία Χαράκη καταγράφει όλα όσα την έφεραν στο σήμερα, τιμώντας τους συνεργάτες και το κοινό, που την ακολούθησαν σε μια διαδρομή 25 χρόνων.
–Τι ήταν αυτό που σε ώθησε να δημιουργήσεις αυτή την έκδοση; Ένιωθα ότι αλλάζει η εποχή, αλλάζει ο κόσμος, αλλάζω κι εγώ, και είμαι έτοιμη να πάω σε άλλα δημιουργικά μονοπάτια. Πώς να προχωρήσω όμως αν δεν τιμήσω πρώτα τα έργα, τους συνεργάτες και το κοινό που με έφεραν ως εδώ; Ένιωσα ότι όφειλα να μιλήσω για μία εποχή που πέρασε και δεν θα ξανάρθει μέσα από τον φακό της δικής μου εργασίας, με ένα μέσο όπως το βιβλίο που θα μείνει ίσως περισσότερο στο χρόνο.
–Ποια είναι αυτά τα νέα δημιουργικά μονοπάτια στα οποία αναφέρεσαι; Να μεταδώσω περισσότερο τις πρακτικές μου, που μπορεί να προέκυψαν από τη δημιουργία τέχνης και που τελικά παρατήρησα ότι βοηθούν ανθρώπους να θυμηθούν την αυθεντικότητα τους, να ενδυναμωθούν και να αποκτήσουν το θάρρος και την αυτοπεποίθηση να βρουν τη χαρά τους. Τη χαρά που δικαιούνται, αυτή τη χαρά που τους κλάπηκε από την πίεση να ανταποκριθούν σε μία συχνά διεφθαρμένη πραγματικότητα. Πιστεύω πολύ ότι η μεταμόρφωση της κοινωνίας αρχίζει από τη μεταμόρφωση του κάθε ατόμου. Σε μία εποχή που η τεχνητή νοημοσύνη είναι εργαλείο αλλά και πρόκληση, το ζωντανό σώμα με όλα του τα συναισθήματα και την κριτική του σκέψη, είναι ό,τι πιο πολύτιμο και αυθεντικό έχει ο άνθρωπος. Είμαστε όλοι μικροί θησαυροί και θα ήταν καλά να επενδύσουμε σε αυτό. Επίσης θέλω να συνεχίσω να γράφω, να κάνω ένα σόλο show, να βρω τρόπους να στηρίξω περισσότερο αυτούς που αγαπώ, να υποστηρίξω την πόλη μου έστω κι αν δεν έχει πάρει τον τίτλο της πολιτιστικής πρωτεύουσας. Η εξαιρετική ομάδα των πολύ ικανών ατόμων με επικεφαλή την Ελεάνα Αλεξάνδρου έκαναν φοβερή δουλειά και μελέτη για την πολιτιστική εξέλιξη της Λεμεσού και μας έμαθαν πως να εργαζόμαστε συλλογικά για το καλό της πόλης μας.
–Τι σκέφτεσαι για ολόκληρη τη διαδρομή σου ως καλλιτέχνης; Τη λέξη πολυμορφία. Κοιτάζοντας στο παρελθόν όλα τα έργα, παρατήρησα την περιέργεια μου να εξερευνήσω διάφορες και διαφορετικές προσεγγίσεις, εκφράσεις και εκφάνσεις του σώματος και της φωνής. Το σώμα ήταν για μένα ένα πολυδιάστατο εργαλείο για να μιλήσω για την εμπειρία του υπάρχειν και του γίγνεσθαι. Άλλοτε μιλούσα από το συναισθηματικό σώμα, άλλοτε από το πολιτικό, κάποτε μέσα από το νοητικό, το αισθησιακό, το βιογραφικό και τόσα άλλα. Eπίσης σκέφτομαι τη λέξη συν+εργασία. Πώς η δική μου εργασία, τα έργα δηλαδή, χρειάζονταν πολλά άλλα σώματα για να δομηθούν και άρα η δημιουργία των έργων έφτιαξε ταυτόχρονα κοινότητα συνεργατών, νέες τάσεις, πίεση στις αρχές για νέες υποδομές και προγράμματα μαζί και με άλλους φυσικά δημιουργούς της γενιάς μου. Σκέφτομαι ακόμα τις λέξεις περιέργεια και μεταμόρφωση. Οδηγούμενη από μία αχαλίνωτη περιέργεια εξερευνούσα με τους συνεργάτες μου άπειρες ώρες, πώς ενσωματώνονται τα χρώματα και οι διαστάσεις της ύπαρξης. Δεν έχω βγει ποτέ ο ίδιος άνθρωπος από το στούντιο κάθε φορά που τελείωνε η πρόβα. Μετά από την τριβή μου με τη δημιουργία τα όρια της αντίληψης μου για τον εξωτερικό και τον εσωτερικό μου κόσμο είχαν και πάλι διευρυνθεί. Δηλαδή η δουλειά μας τα τελευταία σχεδόν 25 χρόνια με τους συνεργάτες μου ήταν να ενσωματώνουμε το παρόν κι όπως αλλάζαμε, άλλαζε κι αυτό.
–Τι θα έλεγες ότι παραμένει αναλλοίωτο στον πυρήνα της δουλειάς σου; H λέξη ‘ακούω’, με την έννοια του αφουγκράζομαι. Όλα τα έργα και οι πρακτικές μου είναι αποτέλεσμα αυτής της λέξης. Ακούω το κάλεσμα για το τι πρέπει να μιλήσω, ακούω τα στάδια της μεταμόρφωσης, ακούω τι θα ήθελα να ακούσουν και οι άλλοι. Πολλοί λένε ότι η δουλειά χαρακτηρίζεται από καινοτομία, αυθεντικότητα, τόλμη και πειραματισμό αλλά και από την επικοινωνία και ενσυναίθηση για τον θεατή / ακροάτη που τα μαρτυρεί. Εγώ απλά ακούω, ενσωματώνω, επικοινωνώ.
– Ποιοι συνέβαλαν στη δημιουργία του βιβλίου σου; Τo βιβλίο δημιουργήθηκε τα τελευταία τρία χρόνια μαζί με μία εξαιρετική ομάδα συνεργατών, τη Δρ.Έρικα Χαραλάμπους ως συντάκτρια και επιμελήτρια, τη Δέσποινα Καννάουρου στον σχεδιασμό και τον Παύλο Βρυωνίδη στην επιμέλεια των φωτογραφιών, μέσα από τη στήριξη κρατικών και ιδιωτικών βοηθημάτων. Eπίσης συγκινητική ήταν και η στήριξη από άτομα που αγαπούν τη δουλειά μου. Είναι ένα βιβλίο, που μιλά για 20 χρόνια δουλειάς μίας εφήμερης ζωντανής τέχνης, που άλλοτε παίρνει τη μορφή χορού, άλλοτε περφόρμανς, ήχου ή επινοημένου θεάτρου, μέσα από κείμενα και μαρτυρίες όσων την παρακολούθησαν. Πρόκειται για μια έκδοση βασισμένη σε αρχειακό υλικό, η οποία συγκεντρώνει τεκμήρια, σημειώσεις, φωτογραφίες και αναστοχασμούς, υφαίνοντάς τα σε μια ενιαία αφήγηση του καλλιτεχνικού μου έργου.
–Η επιλογή των κειμένων πώς έγινε; Έχουμε κείμενα και μαρτυρίες από ακαδημαϊκούς και συγγραφείς που έγραψαν για τη σημασία των έργων, από δημοσιογράφους μέσα από τις κριτικές τους για τα έργα, από τους ίδιους τους συνεργάτες που τα δημιούργησαν, από εντυπώσεις του κοινού και από τα δικά μου ημερολόγια. Συγκεκριμένα έγραψαν κείμενα ειδικά για το βιβλίο οι: Γιάννης Tουμαζής, Έρικα Χαραλάμπους, Guy Cools, Βασίλεια Αναξαγόρου, Εύη Χαράκη Μαχαιρά, Στεριανή Τσιντζηλώνη, Cathyn Robson, Λουίζα Παπαλοίζου. Και άλλα που γράφτηκαν για συγκεκριμένα έργα από τους Χριστόδουλο Παναγιώτου, Γιάννη Παπαδάκη, Nτιάνα Γεωργίου, Χριστιάνα Γαλανοπούλου, Κestrel Farin Leah και πολλούς άλλους.
-Χώρισες το βιβλίο σε κεφάλαια ανάλογα με την προσέγγισή που ακολουθούσες σε κάθε εποχή, έτσι δεν είναι; Ναι, αρχίζει με τα πρώτα έργα, ακολουθούν τα έργα με βάση τη βιογραφία, τα έργα με επίκεντρο την ενέργεια της κίνησης, έπειτα ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στο ‘The Performance Shop concept’, μετά γίνεται παρουσίαση των διαδραστικών έργων, το έκτο κεφάλαιο αναφέρεται στα ηχητικά έργα, το έβδομο είναι αφιερωμένο στα έργα με επινοημένο κείμενο, έπειτα ακολουθούν τα έργα που φτιάχτηκαν για παιδιά και αυτά που έγιναν ως αναθέσεις και το κεφάλαιο εννέα είναι αφιερωμένο στις μαρτυρίες μακροχρόνιων συνεργατών όπως οι: Ελεάνα Aλεξάνδρου, Αριάνα Μαρκουλίδου, Αλέξης Bασιλείου, Γιάννης Χριστοφίδης, Μάριος Ιωάννου, Εύη Χαράκη Μαχαιρά, Πέτρος Κονναρής. Θέλω επίσης να αναφέρω ότι το βιβλίο περιέχει στο τέλος ένα κατάλογο αρχειακού υλικού με όλα τα ονόματα συνεργατών που συμμετείχαν στη δημιουργία των έργων όλα αυτά τα χρόνια και τις ιδιότητες τους.
–Άνοιξες ένα δρόμο για τους νέους δημιουργούς. Πώς βλέπεις σήμερα αυτή τη γενιά; Ναι άνοιξα δρόμους και είμαι πολύ περήφανη για αυτό. Σε σχέση με τη νέα γενιά, θεωρώ ότι οι νέοι καλλιτέχνες είναι πολύ τυχεροί που έχουν όλα αυτά τα ψηφιακά μέσα και δίκτυα για να παρουσιάζουν τη δουλειά τους χωρίς να έχουν τόσο ανάγκη να τους επιλέξει ο κάθε επιμελητής ή οργανισμός. Παρ’ όλα αυτά, έχουν και τη μεγάλη πρόκληση να καταφέρνουν να διακρίνουν και να ακούνε τη δική τους αυθεντικότητα μέσα από τις τόσες πολλές πληροφορίες και αναφορές που μπορεί εύκολα να την πνίξουν. Η συμβουλή μου σε αυτούς είναι πάντα να έχουν 2-3 ώρες τη μέρα για να αφουγκράζονται το δικό τους σύμπαν και τον κόσμο πέραν της οθόνης. Η φύση και η αναπνοή είναι τα πιο σημαντικά φάρμακα και στοιχεία που προστατεύουν τη σωματική και νοητική υγεία του δημιουργού.
–Τι σε κάνει να νιώθεις περήφανη σήμερα; Είμαι περήφανη γιατί παρά τις δυσκολίες του να είσαι μονογονιός και να δημιουργείς σε μία χώρα που δεν θεωρεί την τέχνη επάγγελμα, αντιστάθηκα στο τι θεωρείται ‘νόρμαλ’ και συνέχισα να δημιουργώ. Επίσης είμαι περήφανη για την προσφορά της γνώσης και της πληροφορίας στους νέους καλλιτέχνες (δεν είμαστε όλοι οι καλλιτέχνες τόσο γενναιόδωροι). Αλλά νιώθω περήφανη και για τα καθημερινά πράγματα που καταφέρνω, όπως πολλοί από εμάς φαντάζομαι: να παρέχω πρακτική βοήθεια σε αυτούς που αγαπώ, να αναγνωρίζω τα λάθη μου, να λέω συγνώμη και να το εννοώ, να παρατηρώ τις ανασφάλειές μου και να τις χαϊδεύω να ησυχάσουν, να αντιλαμβάνομαι ότι αξίζει να ασχολούμαι με όλους εκτός από τους αλαζόνες, και που τουλάχιστον συνειδητά προσπαθώ να εξασκώ την πρακτική της αγάπης και της φιλίας ως καθημερινή έμπρακτη λειτουργία, έστω κι αν μερικές φορές αποτυγχάνω.
Πού και Πότε
- Λευκωσία, Θέατρο Πόλης, NiMAC, 17 Δεκεμβρίου,7μ.μ. Κράτηση 22797400 (Δευτέρα – Παρασκευή, 9π.μ.-3μ.μ.). Λεμεσός: 22 Δεκεμβρίου 7μ.μ. Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός. Πληροφορίες για το βιβλίο: liaharaki.com. Είσοδος: Δωρεάν.
Ελεύθερα, 14.12.2025